Thu nhập thì giảm trong khi các khoản chi ra kể cả tiền mua lương thực, thực phẩm tăng cao là vấn đề nan giải của nhiều gia đình hiện nay. Gói hỗ trợ bằng tiền, hoặc lương thực, thực phẩm có rồi nhưng có vẻ chưa thấm vào đâu khi giãn cách cứ còn kéo dài.
Mấy lần có nhu cầu mua đồ ăn em lướt tham khảo các kênh siêu thị rồi chợ mạng trên các hội nhóm của Facebook niêm yết giá cả món hàng mà giật mình, có nhiều món ngày trước rất rẻ nay trở nên đắt hơn bao giờ hết. Người có tiền thì còn mua được, chứ người mất việc, không lương thì làm sao mà mua đây?
>>> Đề xuất 'thẻ xanh vắc-xin' đối với người dân TP.HCM: Điều kiện để từng bước mở cửa an toàn
Giá cả hàng hóa nhất là lương thực, thực phẩm tăng cao em nghĩ là do khâu vận chuyển khó khăn, tài xế phải chịu các chi phí xét nghiệm rồi chưa kể qua các chốt kiểm soát khó khăn khiến đội giá lên cao. Nay đọc bài báo này của Thanh Niên em mới vỡ lẽ ra sự việc.
Theo bài đăng trên Thanh Niên, anh Nguyễn Văn Bình là Hội viên Hội Doanh nghiệp Quận 5, TP.HCM nhắn tin nhờ mọi người giải cứu giúp bà con Tây Ninh 100 tấn nhãn da bò đang vào vụ thu hoạch, vì cửa khẩu xuất hàng sang Campuchia bị đóng để phòng ‘cô vi’. Giá sỉ mua tại vườn khoảng 12.500 đồng/kg nếu mua 100 kg, 11.500 đồng/kg nếu mua 500 kg và 11.000 đồng/kg nếu mua 1.000 kg. Trường hợp bà con nào có xe vào tận vườn mua thì giá rẻ hơn khoảng 9.000 đồng/kg. Như vậy phí vận chuyển cho mỗi kg nhãn từ Tây Ninh về TP.HCM khoảng 2.000 – 3.500 đồng/kg. Thế nhưng tại TP.HCM, loại nhãn này được bán với giá 40.000 – 45.000 đồng/kg.
Từ đầu mùa ‘cô vi’ đến giờ các loại trái cây liên tục bị rớt giá, như thanh long ở Tiền Giang bán tại ruộng 2.500 – 4.000 đồng/kg nhưng về đến TP.HCM có giá 17.000 – 20.000 đồng/kg, bưởi da xanh Bến Tre có giá bán tại vườn 25.000 đồng/kg thì mang lên TP.HCM có giá 55.000 đồng/kg.
Đó là mới nói đến trái cây chứ còn rau củ quả có mức chênh lệch nhiều hơn nữa. Trước đó, chị Hồng ở Vĩnh Long cho biết đang cần giải cứu rau ăn lá với số lượng từ 1.000 kg trở lên, cước vận chuyển là 1.000 đồng/kg. Theo đó, đậu bắp có giá 8.000 đồng/kg, mồng tơi 8.000 đồng/kg, rau ngót 7.500 đồng/kg, cải nhún 7.000 đồng/kg, dưa leo 9.000 đồng/kg, mướp 9.000 đồng/kg. Tuy nhiên khi đến tay người tiêu dùng giá đội lên hơn 4 lần như đậu bắp 33.000 đồng/kg, mồng tơi 34.000 đồng/kg, cải nhún 35.000 đồng/kg.
Theo chị Hiếu là chủ vựa rau củ ở Đà Lạt thông tin các loại rau như xà lách, tần ô, bó xôi, rau cần đã làm sạch chỉ có giá 3.000 – 4.000 đồng/kg (giá đã giảm chứ trước đó là 6.000 – 8.000 đồng/kg), còn bắp cải, cà rốt, lơ xanh… 7.000 – 8.000 đồng/kg, cà chua 4.000 - 5.000 đồng/kg (trước 8.000 đồng/kg). Tính luôn cước vận chuyển từ Đà Lạt về TP.HCM sẽ có giá từ 6.000 – 11.000 đồng. Trong khi đó giá bán lẻ rau này khoảng 30.000 – 40.000 đồng/kg.
Nhắc tới thịt heo chắc nhiều bà con thắc mắc sao nghe giảm trên tivi, thực chất giá heo hơi giảm, chứ heo thịt thì giá vẫn tăng gấp đôi. Thịt heo giải cứu ở Đồng Nai có giá 100.000 đồng/kg nhưng lên TP.HCM có giá 180.000 – 230.000 đồng/kg…
Không chỉ mặt hàng tươi sống tăng giá mà các loại thực phẩm khô như bún, mì cũng tăng giá, từ 50% đến 100%.
Xem bảng giá mà thấy giật mình luôn ạ, cứ nghĩ nguyên nhân từ tiền vận chuyển tăng cao. Nhưng thật ra từ phía nhà vườn cũng như nhà chức trách cho rằng, nguyên nhân giá rau, củ, thịt tăng cao chưa phải do phí vận chuyển mà từ phía người bán lẻ ‘ăn dày’.
Vì thực tế từ khi ‘cô vi’ bùng phát trở lại, giá rau, củ, quả, thịt và các đồ tươi sống tại vườn rớt giá, nhà vườn kiếm được người mua rất khó nên họ chấp nhận bán rẻ hơn trước nhiều. Theo lời chị Hiếu là dân buôn thì dân bán thấp chị cũng bán thấp vì muốn bán được nhiều hàng nhưng giá bán lẻ tại TP.HCM hiện nay cao quá, khó chấp nhận được. Bình quân mỗi kg rau bán ra lời được 20.000 – 25.000 đồng/kg là mức lãi quá lớn.
Còn theo chuyên gia kinh tế Vũ Vinh Phú là Ủy viên Ban Chấp hành Hiệp hội Bán lẻ Biệt Nam thì giá rau mua từ vườn để làm từ thiện có khoảng 4.000 đồng/kg, trong khi có nơi siêu thị bán giá 40.000 đồng/kg, đắt gấp 10 lần. Mùa này ai cũng hiểu toàn dân đều khó khăn, thu nhập giảm sút và vận chuyển rau về TP.HCM khó khăn hơn, nhưng không thể lấy lý do đó để bán cao gấp 4 – 5 lần. Thêm nữa kế hoạch giãn cách của các địa phương gần đây có giao trách nhiệm cho Sở, Ban, Ngành nhưng không nêu vấn đề về quản lý giá. Từ đó giá tự do tăng, miễn sao có hàng hóa cho người dân là quý rồi, nên mới có việc neo giá và khó giảm như trước.
Thậm chí, nhiều nhà sản xuất đã phải chi quá nhiều chi phí để hàng được đưa vào siêu thị, như chiết khấu, phí đứng đầu kệ, tạo mã, sinh nhật… Hiện tại, nhà chức trách vẫn đang chăm chút ở khâu sản xuất, nhưng lợi nhuận lại rơi vào trung gian và bán lẻ, vậy có cần phải xem lại luật hóa phân phối lợi nhuận trong chuỗi giá trị này không?
Đứng trước vấn nạn này có lẽ phải nhờ đến cơ quan chức năng vào cuộc để có cách kiểm soát, quản lý giá, giúp tháo gỡ vướng mắc cho người dân. Nếu tình trạng này kéo dài, cộng thêm với những thứ đang tồn tại như tiếp tục giãn cách, nhiều người lao động bị mất việc, tạm hoãn hợp đồng lao động hay ngừng việc không có lương sẽ khó đáp ứng được vấn đề an sinh xã hội để yên lòng người dân.
Theo em tìm hiểu, pháp luật hiện hành có quy định về việc xử phạt các trường hợp tăng giá hàng hóa, dịch vụ bất hợp lý, nhất là đối với các mặt hàng phải kê khai, đăng ký với cơ quan quản lý Nhà nước hoặc ghi trong Biểu mẫu đăng ký, kê khai giá với cơ quan Nhà nước… Mức phạt không hề nhẹ, từ 1 triệu đồng đến 55 triệu đồng tùy giá trị hàng hóa vi phạm theo quy định tại Nghị định 109/2013/NĐ-CP. Tuy nhiên, có lẽ việc thực thi quy định này vẫn còn chưa nghiêm dẫn đến thực trạng đang diễn ra hiện nay khiến người tiêu dùng bị ảnh hưởng và chịu thiệt thòi.
Mong sao cơ quan chức năng kịp thời giải quyết để người dân yên tâm hơn, phải cơ bản đảm bảo được cuộc sống người dân thì mới tính đến chuyện phát triển kinh tế về sau được.