Sau sinh 6 tuần là thời gian hậu sản của phụ nữ, nhưng không có nghĩa là bạn phải kiêng đủ thứ. Bạn có thể tắm nước ấm trong ngày đầu tiên sau sinh, miễn là kín gió, ăn đủ canh, rau củ, trái cây để tránh thiếu chất..., bác sĩ Nguyễn Thị Ngọc Phượng, chuyên gia Lý Thị Mai và nhà thiết kế Ngô Thái Uyên chia sẻ.


- Tôi có một người bạn, chị ấy sinh cháu được hơn 2 tháng rồi mà cái vết rạch và khâu đấy vẫn bị nhiễm trùng, vẫn thấy đau, rỉ nước, vậy phải điều trị như thế nào? Uống thuốc gì là tốt nhất, và vệ sinh như thế nào cho hợp lý? (Chu Huyền, 31 tuổi, Quảng Ninh)



- Bác sĩ Nguyễn Thị Ngọc Phượng: Chào bạn, thông thường vết rạch và khâu ở tầng sinh môn sẽ lành khoảng 15 ngày sau sinh. Trường hợp 2 tháng vẫn còn nhiễm trùng và đau là không bình thường. Bạn nên đến khám ở một bác sĩ chuyên khoa sản để được điều trị đúng mức. Sau sinh, nhất là người có cắt khâu tầng sinh môn, phải giữ âm hộ luôn sạch và khô.



- Cháu sinh em bé đã hơn một năm. Từ ngày sinh cháu rất gầy và yếu, 3 tháng đầu tiên được mẹ chồng cho ăn toàn thịt lợn và thi thoảng một bữa thịt gà. Bà nói ăn những thứ khác sợ con đi ngoài và mẹ bị sản hậu. Đến khi cháu đi làm các chị cùng cơ quan nói cháu ăn như vậy là thiếu chất, thế là cháu ăn hết không kiêng khem gì nữa. Tuy đã 7 tháng nhưng cháu rất gầy. Cháu được một số người nói cháu bị sản mòn (sản hậu mòn héo). (Đỗ Thị Thảo, 28 tuổi, Hà Nội)


- BS Phượng: Chào bạn, các bạn làm cùng cơ quan với bạn nói đúng đấy! Sau khi sinh, sản phụ cần được ăn đầy đủ các nhóm bột, đường, đạm, chất béo, nhất là rau xanh và các loại quả. Nếu chỉ ăn toàn thịt thì sẽ gây rối loạn tiêu hóa, rối loạn dinh dưỡng. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ mà còn gây ảnh hưởng không tốt đối với cháu bé sơ sinh. Nếu bạn quá gầy một cách bất thường, bạn nên đến khám ở một bác sĩ hoặc 1 cơ sở y tế để được điều trị kịp thời.


Trong khoa học không có chứng bệnh sản mòn. Có một loại bệnh làm cho sản phụ sau sinh bị gầy, yếu, vô kinh, rụng lông - tóc và không có sữa cho con bú. Nguyên nhân do mẹ bị băng huyết nặng sau sinh. Rất mong bạn không rơi vào trường hợp này.


Bác sĩ Nguyễn Thị Ngọc Phượng trả lời câu hỏi của độc giả trong buổi tư vấn trực tuyến về chăm sóc mẹ và bé sau sinh trên VnE sáng 18/6. Ảnh: Thiên Chương



- Chào cô Mai, trước khi sinh con, vợ tôi tuy không chưng diện nhưng cũng là người tươm tất. Thế nhưng không hiểu sao, từ khi có em bé, cô trở nên hời hợt, lơ là. Cửa tủ lạnh mở rồi quên đóng, cho con bú sữa chảy ướt áo thì mặc luôn cái áo đó đi chợ, tôi muốn vợ chồng gần gũi thì cô ấy cứ tìm cách lẩn tránh. Xin cô Mai tư vấn xem tôi phải làm gì đây? (Minh Thùy, 28 tuổi, Phú Thọ)


- Chuyên gia tư vấn tâm lý Lý Thị Mai: Trước hết, cô rất thông cảm với bạn. Tình trạng của vợ bạn cũng khá phổ biến, nhất là sau khi sinh con đầu lòng. Có lẽ, vợ bạn cũng chưa được chuẩn bị tốt tâm thế để làm mẹ nên dễ lúng túng khi sinh con. Bạn nên xem lại sự hỗ trợ của gia đình và đặc biệt là của bạn để giúp vợ có thể sắp xếp thời gian một cách hợp lý. Một khi được trợ giúp, cô ấy sẽ bớt bị áp lực và có thể điều chỉnh thời gian cũng như sinh hoạt để trở nên gọn gàng, tươm tất hơn. Một khi con khỏe, chồng yêu thương thì chắc chắn việc quan hệ chăn gối sẽ được cải thiện rõ rệt. Kiên nhẫn, yêu vợ, em sẽ giúp vợ vượt qua được giai đoạn khó khăn này. Chúc em thành công.


- Xin hỏi chị Ngô Thái Uyên, nên chọn áo lót ngực như thế nào để vừa đẹp vừa tiện cho bé bú? (TP HCM) (Thủy Mai, 27 tuổi, TP HCM)


- Nhà thiết kế thời trang Ngô Thái Uyên: Chào bạn, hiện thị trường có bán những loại áo ngực chuyên dụng tại các cửa hàng dành riêng cho bà mẹ và trẻ em. Loại áo ngực này thiết kế có phần ngực có thể tháo rời ra khi cho bé bú, khá tiện lợi. Tuy vậy, trang phục mặc bên ngoài, bà mẹ nên chọn có nút áo cài giữa và rộng rãi, thoải mái.


- Cháu nay đã sinh được 5 tuần nhưng vẫn ra máu. Khoảng 3 tuần cháu ra máu rất ít rồi lại ra nhiều đến gần 4 tuần thì gần như không còn, nhưng 2 ngày nay cháu ra rất nhiều máu lúc đỏ tươi lúc đen sẫm, cháu không bị đau bụng hay sốt chỉ rất hay chóng mặt nếu ngồi lâu. Cháu sinh thường, con rạ, nhưng lần trước cũng chỉ 3 tuần là hết, xin bác sĩ tư vấn giúp ra máu đó có phải là sản dịch không? Cách thức điều trị? (Hồng, 31 tuổi, TP HCM)


- BS Phượng: Chào bạn, sau khi sinh, một sản phụ thường ra sản dịch nhiều trong vòng 10 ngày đầu. Tuần lễ đầu, sản dịch màu đỏ lẫn chất nhầy, sau đó, sản dịch nhợt dần đi, nhiều chất nhầy màu trắng trong hay hơi đục. Dù mới sinh hay ở những ngày về sau, sản dịch bình thường không có mùi hôi. Tử cung co hồi dần, 10 ngày sau sinh đáy tử cung xuống thấp, nằm giữa khoảng từ rốn đến xương mu.


Bạn ra máu 3 tuần, lượng máu ít, trường hợp này gần như bình thường. Tuy nhiên, 2 ngày vừa qua lại ra máu nhiều lúc đỏ tươi lúc đen sẫm là không bình thường. Xin hỏi thêm bạn có cho con bú mẹ hoàn toàn hay không. Nếu bạn cho cháu bú dặm thì có thể bạn đã hành kinh trở lại. Nếu bạn cho cháu bú mẹ hoàn toàn, bạn nên đi khám để tìm nguyên nhân tại sao máu ra nhiều như vậy.


- Đẻ xong phần bụng còn mập quá nên đã 10 tháng sau sinh mà tôi không dám mặc đồ tắm xuống hồ bơi. Nhờ tư vấn chọn mua áo tắm như thế nào cho phù hợp. (Thanh Lam, 28 tuổi, TP HCM)


- N.T.Uyên: Bạn có thể đến những cửa hàng chuyên bán trang phục tắm trong thành phố có nhiều kiểu áo bơi dành cho các bà mẹ mới sanh con. Kiểu trang phục này có kiểu dáng như áo đầm ngắn, bên trong có quần bơi nên vẫn tôn được dáng người, kín đáo, đồng thời cũng che được khiếm khuyết cơ thể. Bạn cũng có thể chọn những form áo có cúp ngực để tạo thêm vẻ gợi cảm vốn có của vòng 1.



- Chào cô Mai, cháu hạnh phúc lắm vì có được đứa con xinh xắn nhưng lại rất buồn vì sau sinh, ông xã cháu chỉ quan tâm đến con và hầu như không màng đến cháu. Cháu thấy mình như một người thừa. Những sản phụ khác không biết có bao giờ rơi vào tình cảnh này không và nếu có thì phải làm sao để thoát khỏi cảm giác bị bỏ rơi? (Hải Hà, 29 tuổi, Ninh Bình)


- CGTVTL Mai: Chúc mừng cháu có một người chồng rất yêu con. Thay vì buồn do chồng lơ là, cháu hãy dành thời gian khi chồng chăm sóc con để tự chăm sóc bản thân sao cho xinh xắn, gọn gàng và hấp dẫn hơn trong mắt chồng. Đừng quên cảm ơn sự hợp tác quý báu của chồng trong việc chăm con. Nhẹ nhàng, xinh đẹp, gợi cảm của "gái một con" chắc chắn sẽ làm mềm lòng chồng cháu. Chúc cháu tự tin và hạnh phúc.


- Sau sinh một năm, em vẫn tăng đến 10 cân so với lúc mới sinh, hiện em nặng 55 kg trong khi chỉ cao 1,5 mét. Mong chị Uyên tư vấn chọn kiểu dáng, màu sắc để chọn đầm liền cho người như em. (Ngọc Phương, 28 tuổi, Hà Nội)


- N.T.Uyên: Với số cân nặng và chiều cao của bạn thì vẫn còn trong "phạm vi an toàn" cho các kiểu dáng trang phục khác nhau. Tuy vậy, phụ nữ sau sinh cho dù có thể lấy lại trọng lượng như trước khi sinh thì kích thước vòng 2 vẫn không thể trở lại như thời con gái. Vì vậy, bạn nên chọn kiểu đầm liền có phần rã thân áo bên dưới chân ngực với phần thân dưới không quá ôm. Ngoài ra, nên chú trọng những chi tiết trang trí trên phần cổ áo, tay áo để giảm sự tập trung vào những phần chưa trở lại hòan chỉnh của thân thể. Vẻ rạng ngời của khuôn mặt từ niềm vui làm mẹ sẽ khiến cho bất cứ trang phục nào bạn mặc cũng trở nên đẹp hơn.


- Cháu gái em vừa mới sinh được 20 ngày. 15 ngày mới rụng cuống rốn nhưng vẫn chưa khô, có nước vàng rỉ ra. Cho em hỏi phải làm thế nào? (Trần Hồng Duyên, 27 tuổi, ODC TRAVEL 65 Ly Nam De)


- BS Phượng: Chào bạn, điều bạn cần làm là đưa cháu đi khám ở bệnh viện mà bạn đã sinh cháu. Hiện nay, theo Tổ Chức Y tế Thế giới (WHO), chúng ta không nên băng rốn quá chặt và quá dày cho các cháu sơ sinh, nhất là ở những nước nằm trong khu vực có khí hậu nhiệt đới như VN. Bởi vì băng rốn quá chặt, quá dày sẽ làm rốn chậm rụng và rỉ nước vàng giống như nhiễm trùng. Quan điểm hiện nay về chăm sóc rốn sơ sinh là giữ rốn khô, thoáng bằng cách đắp nhẹ miếng gạc mỏng, tránh để nước tiểu của cháu làm ướt rốn. Mỗi ngày cần thay băng rốn sau khi lau phần cuống rốn bằng nước sạch đã đun sôi để nguội.


Nhà thiết kế thời trang Ngô Thái Uyên thú vị trước một câu hỏi của


độc giả gửi đến nhờ tư vấn. Ảnh: Thiên Chương


- Sau khi sinh, cháu không còn cảm giác với chồng nữa, cứ thấy sợ. Giờ cháu đã sinh được 3 tháng rồi ạ, dường như tình cảm dồn cả vào con, cháu thấy rất tội nghiệp chồng nhưng không biết phải làm sao ạ. Nhờ các chuyên gia tư vấn giúp. (Hương, 29 tuổi, Hà Nội)


- CGTVTL Mai: Có nhiều lý do khiến cho những người mẹ trẻ thường tránh né chuyện quan hệ chăn gối: chăm sóc con quá mệt mỏi, công việc, quan niệm phải kiêng khem... nên lơ là với chồng là chuyện rất đáng được thông cảm. Tuy nhiên, sau khi sinh, sức khỏe đã ổn định thì việc chăn gối là điều hoàn toàn bình thường. Chồng cháu vì yêu vợ, không trách móc nhưng cháu cũng nên sớm điều chỉnh để hưởng hạnh phúc vợ chồng. Có con là hoa trái của tình yêu nhưng đừng quên thiên chức làm vợ. Hãy tâm sự với chồng về sự lo lắng, chểnh mảng để chồng hiểu và thông cảm. Chính thái độ và sự hiểu biết của chồng sẽ nâng đỡ, giúp cháu tìm lại hứng thú trong quan hệ vợ chồng.



- Em đang chuẩn bị sinh em bé thứ 2, bé lớn nhà em vừa được 2 tuổi. Hồi sinh cháu lớn em có dùng phương pháp gây mê tủy sống để đẻ không đau nhưng có một số người bảo phương pháp này gây mất sữa (thực tế là từ khi em bé được 4 tháng em cũng bị mất sữa nên cháu phải uống sữa ngoài). Bây giờ sinh cháu thứ 2 em rất băn khoăn không biết có nên sử dụng biện pháp giảm đau này nữa không? (Nhật Anh, 32 tuổi, TP HCM)


- BS Phượng: Phương pháp gây tê quanh màng cứng của tủy sống để giảm đau trong khi sinh đã và đang được hàng triệu bệnh viện sản trên thế giới áp dụng. Phương pháp này không gây mất sữa. Việc bạn mất sữa khi cháu bé được 4 tháng có lẽ là do một nguyên nhân nào khác.


Lần sinh này, bạn cứ sử dụng biện pháp giảm đau này vì nó giúp cho sản phụ không có cảm giác quá sợ hãi khi sinh con. Bạn nên cho con bú khoảng nửa giờ sau sinh, khi bạn không còn mệt mỏi nữa. Bạn càng cho cháu bé nút vú mẹ thì sữa càng được tiết ra nhiều và nhanh. Bạn cần nhớ không nên lo lắng, sợ mình bị mất sữa. Chính những lo lắng, suy nghĩ căng thẳng mới dễ làm cho các sản phụ bị mất sữa. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã khẳng định, không có phụ nữ nào không đủ sữa cho con bú, ít ra là trong 4 tháng đầu tiên sau sinh.


- Cháu đã sinh được hơn 1 tháng, khi mang thai cháu chăm chỉ uống Similac Mom nhưng sau khi sinh đến giờ cháu vẫn tăng 7 kg. Người thân khuyên cháu vẫn nên uống sữa này vì cháu đang cho con bú, nhưng cháu rất lo đã mập mà uống sẽ càng mập thêm. Xin cho cháu lời khuyên ạ? (Thanh Vân, 26 tuổi, TP HCM)


- BS Phượng: Xin khẳng định với bạn uống Similac Mom không làm tăng hoặc giảm trọng lượng cơ thể như bạn lo lắng. Loại sữa này có đủ các dưỡng chất để cháu bé phát triển tốt. Mẹ uống sữa rồi cho con bú thì cháu bé sẽ có đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể và não bộ. Cho con bú sữa mẹ cũng là một biện pháp tốt để làm giảm bớt lượng chất béo trong cơ thể của người mẹ.


- Mong con gái nhưng lại sinh con trai. Tôi có cảm giác như mình không thương con lắm. Tôi có sai không? (Thúy Nga, 28 tuổi, Vĩnh Phúc)



- CGTVTL Mai: Tâm trạng này cũng rất dễ hiểu. Tuy nhiên, con nào cũng là con của mình, nếu bé khỏe mạnh, thông minh thì đó là phần thưởng vô giá của cha mẹ. Hãy vừa nuôi con, vừa chăm sóc bản thân. Mẹ khỏe, con khỏe, được chồng yêu thương sẽ góp phần cải thiện những suy nghĩ hiện nay của em. Nếu đây là con đầu lòng, chúc em sẽ được toại nguyện trong lần sinh thứ hai. Hy vọng, em sẽ sớm tìm được niềm vui khi được làm mẹ của một cậu con trai kháu khỉnh.


- Em sinh cháu (sinh mổ) tháng 11/2007. Em cao 1,56 m, nặng 41 kg. Trước khi cưới em nặng 45 kg, khi mang thai em tăng 15 kg, vậy mà chỉ sau 3 tháng em chỉ còn 42 kg. Da nhăn và sạm đen đi trông thấy. Xin các chị tư vấn giúp em làm cách nào để tăng cân, nên ăn mặc như thế nào để trông béo hơn và bớt đen được không ạ? (Tạ Thu Hà, 31 tuổi, Huế)


- N.T.Uyên: Đối với trang phục bạn nên chọn những loại vải có độ xốp, mỏng, không nên chọn loại vải dày. Mọi người thường hay nhầm lẫn khi ốm mặc trang phục rộng sẽ thấy mập hơn nhưng thực tế lại không đúng. Khi cơ thể xúng xính trong một trang phục rộng thùng thình thì người đối diện càng phát hiện ra người mặc đang cố tình che giấu khuyết điểm một cách vụng về. Với loại vải xốp, bạn có thể chọn cho mình những kiểu có bèo nhún, xếp nếp phần trước ngực, eo áo, chọn kiểu rộng có rút thun phần eo, tay áo phồng và dài qua khuỷu tay. Nên tránh chọn mặt áo dài tay lùng thùng.


Da bạn đang thiếu nước vì thức đêm và sinh hoạt không ổn định, bạn có thể phục hồi và bù đắp lượng nước cho da mặt bằng cách sử dụng kem dưỡng da ban đêm, ban ngày có chất giữ ẩm. Đối trang điểm, bạn nên mua thêm một loại phấn trắng "high light" phủ bên ngoài phần mí mắt dưới. Bạn cũng nên chọn tông màu mắt với gam màu sáng nhẹ và nhấn bằng viền mắt nước, tránh trang điểm quá đậm và quá dày.



- Sau khi sinh bé đầu, tôi bị bí tiểu, mỗi lần đi tiểu rất khó khăn và phải gắng sức rặn, rất mất sức. Tôi đang lo lắng liệu lần sinh này tôi có bị lại hiện tượng này không? Nếu bị tiểu khó sau khi thì tôi cần làm gì? Uống thuốc gì? Lần trước tôi cũng đã thử chườm nước ấm, mở vòi nước róc rách nhưng không hiệu quả. Cám ơn bác sĩ. (Quỳnh Hoa, 30 tuổi, Quang Nam)



- BS Phượng: Chứng bí tiểu sau sinh là do niệu đạo phù nề vì đầu thai chèn ép trong thời gian khá lâu khi người mẹ chuyển dạ và sổ thai kéo dài. Có thể điều trị bí tiểu sau sinh bằng cách:


- Đặt ống thông tiểu trong 3 ngày, kẹp đầu ống để giữ nước tiểu ở bàng quang trong 4 giờ hoặc đến khi sản phụ có cảm giác bàng quang căng cứng, mở ống để nước tiểu chảy ra rồi kẹp trở lại. Phương pháp này được gọi là luyện tập cơ bàng quang. Vấn đề cần quan tâm là ống thông tiểu phải sạch để sản phụ không bị nhiễm khuẩn đường tiết niệu sau này.


- Trong bệnh viện, có sự theo dõi cẩn thận, nếu sản phụ không có tiền căn viêm loét dạ dày, các bác sĩ có thể cho sử dụng corticoids và kháng sinh để làm giảm phù nề.



- Tôi mới sinh em bé, cơ thể tôi bị béo phì, bụng mỡ nhiều. Xin chị Uyên tư vấn cho tôi cách chọn trang phục sao cho có thể che được những khiếm khuyết. (Vương Trinh, 27 tuổi, TP HCM)



- N.T.Uyên: Nếu bạn không sinh mổ thì sau tháng đầu tiên bạn nên bắt đầu tập những bài thể dục nhẹ cho phần bụng vì cơ thể trong giai đoạn này nếu không được chăm sóc đúng cách sẽ rất khó khăn cho việc lấy lại vóc dáng trước khi sinh. Tạm thời, bạn có thể chọn những trang phục màu sậm, vải thun nhẹ, mỏng có phần cắt rã thân dưới phần ngực áo, hoa văn hài hòa.


- Cô ơi! Sinh em bé xong khi nào mới đặt vòng tránh thai được vậy cô? Cháu mới có kinh nguyệt lại. Cháu cám ơn cô. (Nguyễn Thị Thanh Thúy, 30 tuổi, 49 Trường Sơn, TB)


- BS Phượng: Rất hoan nghênh bạn quan tâm đến việc tránh thai ngay sau sinh. Bạn đã có kinh nguyệt trở lại, như vậy có nghĩa là bạn có thể có thai nếu không có biện pháp chủ động phòng tránh. Tại thời điểm này bạn đã có thể đặt vòng tránh thai. Ngoài ra, bạn có thể sử dụng bao cao su, thuốc viên nội tiết tránh thai chỉ có progestin (Exluton).