Trong những năm gần đây, các bà mẹ Việt Nam thường đưa váng sữa vào khẩu phần thức ăn để bổ sung can-xi và dưỡng chất cho bé, nhưng không hẳn tất cả các bà mẹ đều biết nên cho bé ăn váng sữa thế nào là đúng cách. Bài viết này xin chia sẻ những kinh nghiệm cho con ăn váng sữa từ các bà mẹ Nga.


1. Váng sữa là gì?


Váng sữa (tiếng Nga: Сметана/Smetana) là thực phẩm được làm từ kem sữa cho lên men lactic. Smetana là một trong những thực phẩm tiêu biểu nhất của ẩm thực Nga, đồng thời cũng rất phổ biến ở Đông Âu – Ukraina, Belorussia, các nước vùng Baltic (Litva, Latvia và Estonia), Đông Đức cũ, Hungary, Rumania, Moldavia, các nước Nam Tư cũ, và cả ở Phần Lan. Smetana được sử dụng trong món khai vị, món chính, súp và tráng miệng. Smetana có lúc được sử dụng thay sốt mayonnaise trong món salad Olivie (nổi tiếng toàn thế giới với cái tên “Salad Nga”). Ngoài ra, smetana còn được dùng làm mĩ phẩm.


Váng sữa được sản xuất thế nào? Ngày trước khi chưa có công nghệ làm sữa, smetana được sản xuất một cách đơn giản: từ sữa để chua tách lấy lớp váng đóng trên cùng và bảo quản ở nơi thoáng mát. Cách này hiện này vẫn còn những người tự làm smetana tại nhà sử dụng. Còn trong sản xuất công nghiệp, đầu tiên người ta tách sữa ra thành kem và sữa tách bơ. Tiếp theo đó phần kem sẽ trải qua quy trình chuẩn hoá để đảm bảo độ béo cần thiết. Để loại trừ các vi khuẩn gây bệnh, kem này sẽ được tiệt trùng bằng phương pháp Pasteur. Sau đó kem được cho vào thùng, trộn men và ủ chua. Khi đạt được độ chua mong muốn, kem được để ở nhiệt độ khoảng 8°C cho lên men trong vòng một ngày. Kết thúc quá trình này, kem trở thành smetana với kết cấu đặc và mang hương vị đặc trưng riêng.


Để smetana không bị vón cục khi cho vào súp, sốt hoặc nước thịt, người ta trộn vào smetana một ít kem tươi hoặc sữa. Smetana có độ béo từ 10% (lỏng) đến 70% (rất đặc), nhưng loại thường được dùng là từ 15% đến 40%.


2. Công dụng của váng sữa


Smetana được sử dụng vừa phải mang lại nhiều lợi ích. Smetana ngoài việc có tác động tốt đến hệ tiêu hoá còn chứa rất nhiều dưỡng chất: các vitamin (A, E, B2, B12, C, PP, biotin (vitamin H), beta-carotene, vv), các axit hữu cơ. Smetana chứa nhiều khoáng chất phong phú trong thành phần: từ kali và canxi đến clo, phốt pho, natri, magiê, các nguyên tố vi lượng như sắt, kẽm, iốt, đồng, selen, mangan, florua, molypden, và coban. Tất cả những chất khoáng này đều cần thiết để đem đến cho chúng ta một cuộc sống khoẻ mạnh. Canxi có nhiều trong smetana rất hữu ích cho việc tăng cường và phát triển của xương. Ngoài ra, smetana chứa rất nhiều các protein động vật, carbohydrat, axit hữu cơ và axit béo, đường tự nhiên. Smetana chứa ít cholesterol hơn so với bơ, nên có thể được dùng thay thế bơ trong việc chế biến nhiều món ăn, nhất là người bị bệnh béo phì hoặc tim mạch có thể sử dụng smetana thay bơ với liều lượng vừa phải. Một vài muỗng smetana trộn với đường và mật ong có thể giúp làm giảm mệt mỏi, căng thẳng, giúp tinh thần phấn chấn.


3. Sử dụng váng sữa cho bé đúng cách: khi nào và bao nhiêu?


Cho bé dùng váng sữa thế nào? Smetana, cũng như các loại thực phẩm khác, cần được đưa vào khẩu phần ăn của bé tại thời điểm và với liều lượng phù hợp. Smetana chứa nhiều chất béo và được coi là thực phẩm có hàm lượng calorie cao, vì thế không nên đưa smetana vào khẩu phần ăn của bé trước khi bé tròn một tuổi. Smetana nên được sử dụng làm phụ gia tạo mùi vị cho món chính, chứ không phải như một món ăn độc lập. Nên đưa smetana vào khi đang nấu món ăn cho bé, để nó được đun chín bằng nhiệt độ cao nhằm loại trừ các vi sinh vật có hại.


Từ 1 cho đến 2 tuổi rưỡi, mỗi ngày bé chỉ cần nhiều nhất là 15 gram smetana. Đến khi bé được ba tuổi, khẩu phần smetana mỗi ngày của bé có thể tăng lên 20 gram.


Cách chọn và kiểm tra váng sữa Nếu mua smetana tại cửa hàng, bạn cần lưu ý đến thời hạn bảo quản và thời hạn sử dụng (sau khi mở nắp) của sản phẩm. Nếu thời hạn sử dụng kéo dài – lên đến vài tháng – thì smetana này đã được dùng công nghệ nhiệt độ cao, và trong đó không còn lại dưỡng chất nào bổ ích nữa. Smetana tự nhiên thường có thời hạn sử dụng ngắn – không hơn một tuần.


Để kiểm tra chất lượng của smetana, bạn có thể hoà một muỗng smetana vào cốc nước nóng: nếu nó hoà tan ngay lập tức thì là bình thường, còn nếu nó lắng xuống đáy thì không phải smetana thật.


Khi chọn smetana cho bé, mẹ nên chọn loại ít béo (ăn kiêng) với độ béo tối đa là 10-15%.


Phân biệt các loại váng sữa trên thị trường Tại Việt Nam hiện nay đang bày bán nhiều sản phẩm làm từ sữa nhập từ nước ngoài, đều với cái tên gọi mập mờ "váng sữa", nhưng không phải tất cả đều giống nhau.


- Váng sữa (Сметана/Smetana): Thành phần: cream, men vi sinh vật lactic (có thể có thêm sữa tách bơ). Hạn sử dụng: 7 ngày từ NSX. Bảo quản trong điều kiện từ 2 - 6°C


- Milk pudding: Thành phần: thường có sữa, đường, chất ổn định, cream, màu thực phẩm, hương liệu (vanilla, chocolate, dâu, etc.). Hạn sử dụng: 3 tháng. Bảo quản trong điều kiện từ 0 - 25°C


- Tvorog (творог/curd, cottage cheese): Thành phần: thường có sữa, sữa tách bơ, nấm men, phụ gia (đường, nước, sirup, chất điều vị, etc.). Hạn sử dụng: 14-30 ngày. Bảo quản trong điều kiện từ 2 - 6°C


Tùy theo nhu cầu mà các bạn có thể chọn loại nào cho em bé của minh. Chúc các bé mau khỏe chóng lớn.


© Asha @ Webtretho.com. 2011