Táo bón là một vấn đề sức khỏe phổ biến mà ai cũng có thể gặp phải, dù ở mọi độ tuổi. Mặc dù không phải là một bệnh ác tính, nhưng nếu bị kéo dài, táo bón có thể gây ra nhiều vấn đề nguy hiểm như trĩ, sa trực tràng, nứt kẽ hậu môn và thậm chí ung thư đại trực tràng.
Các triệu chứng của táo bón là khó đi tiêu, chỉ đi tiêu sau nhiều ngày, mỗi lần đi tiêu phải rặn mạnh, sử dụng nhiều cơ bụng và cơ hoành để đẩy phân ra ngoài. Phân trở nên cứng, có thể gây tổn thương niêm mạc hậu môn, và có thể dính vào chất nhầy của ruột non và ruột già.
Nguyên nhân táo bón thường không phải do một nguyên nhân cụ thể, mà thường là kết quả của một nhóm nguyên nhân khác nhau. Trong số các nguyên nhân chính gây táo bón, chế độ ăn thiếu chất xơ là một trong những nguyên nhân quan trọng.
Chất xơ có tác dụng ngăn chặn táo bón bằng cách hút nước trong ruột, tăng khối lượng phân và kích thích động ruột để đẩy phân ra khỏi cơ thể. Do đó, khi thiếu chất xơ, phân trở nên cứng, lưu thông chậm và dẫn đến tình trạng táo bón.
Chất xơ có nhiều lợi ích cho sức khỏe đường tiêu hóa theo các nghiên cứu. Một chế độ ăn giàu chất xơ lành mạnh sẽ thúc đẩy sự phát triển của vi khuẩn đường ruột, giúp chúng phát triển và nhân lên. Lớp màng nhầy trong ruột sẽ dày lên với sự hiện diện của vi khuẩn, trong khi chất nhầy giảm viêm nhiễm khắp cơ thể.
Cơ thể chúng ta cần chất xơ để thúc đẩy quá trình tiêu hoá, giúp loại bỏ chất thải khỏi cơ thể nhanh chóng và giảm sự tích tụ của chất độc.
Chất xơ có hai loại, chất xơ hòa tan và chất xơ không hòa tan. Cả hai loại chất xơ này đều cần thiết cho một chế độ ăn lành mạnh và giảm nguy cơ táo bón.
Chất xơ hòa tan hấp thụ nước và kết hợp với axit béo, tạo thành một chất gel giúp làm mềm phân.
Chất xơ không hòa tan không hấp thụ nước. Nó tăng khối lượng và độ ẩm của phân. Chất xơ không hòa tan đi qua cơ thể mà không thay đổi nhiều, giúp phân có khối lượng lớn và mềm, dễ dàng đi ra ngoài.
Khi bổ sung chất xơ vào chế độ ăn, cần lưu ý những điều sau:
- Nên sử dụng chất xơ tự nhiên có trong rau và quả tươi.
- Khi chế biến thực phẩm, tránh nấu quá chín để không làm mất đi hàm lượng dinh dưỡng.
- Nên ăn trái cây cả vỏ sau khi rửa sạch và đảm bảo an toàn.
- Đối với những người mới bắt đầu ăn chất xơ, nên tăng dần lượng chất xơ để tránh cảm giác đầy bụng và khó tiêu.