Nghi thức cúng ông Công ông Táo là một nét văn hóa truyền thống sâu sắc trong đời sống tâm linh của người Việt Nam, thường diễn ra vào ngày 23 tháng Chạp âm lịch trước ngày Tết Nguyên Đán. Đây không chỉ là dịp để tưởng nhớ, tri ân công đức của hai vị thần linh trong tâm lý dân gian mà còn là cách mà người dân mong muốn đón nhận một năm mới an lành, thịnh vượng và may mắn.

Việc chuẩn bị cho nghi thức cúng ông Công ông Táo không chỉ đơn thuần là sắp xếp trang trí bàn thờ với các loại hoa quả, đồng thời, và các sản vật khác để cúng dường. Điều quan trọng hơn, đó là sự chuẩn bị tinh thần của người cúng, sự hiếu kỳ và lòng thành kính trước những giá trị văn hóa truyền thống mà nghi lễ này mang lại.

I. Ý nghĩa cúng ông Công ông Táo

Theo quan niệm dân gian, ông Công ông Táo là ba vị thần cai quản bếp núc, gia đình và công việc của mỗi nhà. Hàng năm, vào ngày 23 tháng Chạp, ông Công ông Táo sẽ cưỡi cá chép lên trời để báo cáo với Ngọc Hoàng những việc tốt xấu của gia chủ trong năm qua. Từ đó, Ngọc Hoàng sẽ ban phước hay trừng phạt cho từng gia đình. Vì vậy, việc cúng ông Công ông Táo là một nghi lễ quan trọng, thể hiện sự kính trọng, tri ân và cầu mong sự bình an, may mắn, đủ đầy cho năm mới.

II. Cúng ông Công ông Táo 2024 tháng Chạp vào ngày nào?

Theo lịch dương, ngày 23 tháng Chạp năm 2024 sẽ rơi vào ngày 25 tháng 1. Tuy nhiên, không nhất thiết phải cúng vào ngày này, mà có thể bắt đầu từ ngày 21 tháng Chạp và kết thúc trước khi hết giờ Ngọ (từ 11 giờ đến 13 giờ) ngày 23 tháng Chạp. Đây là thời điểm các vị thần tập trung để chuẩn bị lên trời. Ngoài ra, cũng có thể cúng vào buổi tối ngày 23 tháng Chạp, sau khi hoàn thành các công việc dọn dẹp nhà cửa, chuẩn bị đón Tết.

III. Nghi thức cúng ông Công ông Táo cần chuẩn bị những gì?

  1. Lễ vật cúng ông Công ông Táo

Lễ vật cúng ông Công ông Táo gồm có:

  • Mũ ông Công ba chiếc: hai chiếc cho ông Táo, có hai cánh chuồn; một chiếc cho bà Táo, không có cánh chuồn.
  • Áo quần giấy ba cỗ: hai cỗ cho ông Táo, một cỗ cho bà Táo. Màu sắc của áo quần giấy phụ thuộc vào năm hành của năm đó. Năm 2024 là năm hành Mộc, nên cúng áo quần giấy màu trắng.
  • Hài giấy ba đôi: hai đôi cho ông Táo, một đôi cho bà Táo. Màu sắc cũng tuân theo năm hành.
  • Cá chép: là phương tiện để ông Công ông Táo lên trời. Có thể cúng cá chép sống hoặc giấy. Nếu cúng cá chép sống, thì sau khi cúng xong, thả cá chép ra ao, hồ, sông, suối. Nếu cúng cá chép giấy, thì đốt chung với các lễ vật khác.
  • Tiền vàng mã: là để ông Công ông Táo mua sắm, chi tiêu trên đường đi và ở trời. Có thể cúng tiền giấy hoặc tiền đồng xu.
  • Mâm cỗ: gồm có các món ăn như bánh chưng, bánh tét, xôi gấc, thịt kho, giò lụa, dưa hành, dưa món, trái cây tươi, cau trầu tươi, rượu nếp hoặc trà. Mâm cỗ cúng ông Công ông Táo không cần quá cầu kỳ, nhưng cần sạch sẽ, ngon miệng, đủ đầy.

  1. Mâm cỗ cúng ông Táo gồm những gì

Mâm cỗ cúng ông Táo gồm có:

  • Bánh chưng hoặc bánh tét: là món ăn truyền thống của người Việt Nam vào dịp Tết 2024. Bánh chưng có hình vuông, biểu tượng cho trái đất; bánh tét có hình tròn, biểu tượng cho trời. Bánh chưng, bánh tét thường có nhân đậu xanh, thịt lợn, lá dong.
  • Xôi gấc: là món ăn mang màu đỏ may mắn, tượng trưng cho sự sung túc, phát tài. Xôi gấc được làm từ gạo nếp và quả gấc, có vị béo ngậy, thơm ngon.
  • Thịt kho tàu: là món ăn đơn giản nhưng hấp dẫn, thường được chế biến từ thịt lợn kho với nước mắm, đường, hành, tỏi, tiêu, nước dừa. Thịt kho tàu có màu nâu sánh, vị mặn ngọt, béo ngậy, thịt mềm, da giòn.
  • Giò lụa hoặc giò xào: là món ăn được làm từ thịt lợn xay nhuyễn, trộn với muối, tiêu, đường, bột năng, hành khô, nấm hương, rau răm. Giò lụa có hình trụ, bọc bằng lá chuối, hấp chín. Giò lụa có màu trắng, vị ngọt thanh, thơm mùi gia vị.
  • Dưa hành, dưa món: là món ăn giúp giải ngấy, tăng cảm giác ngon miệng. Dưa hành, dưa món được làm từ các loại rau củ như cải thảo, cà rốt, củ cải, hành tây, ớt, tỏi, muối, đường, giấm, nước mắm. Dưa hành, dưa món có màu sắc đa dạng, vị chua, cay, mặn, ngọt, giòn sần sật.
  • Trái cây tươi: là món ăn thanh mát, bổ dưỡng, tăng sức khỏe. Trái cây tươi có thể là các loại như cam, quýt, bưởi, táo, lê, dưa hấu, dưa gang, xoài, mít, chuối, nho, kiwi, dâu tây, v.v. Trái cây tươi có màu sắc tươi sáng, vị ngọt, chua, thanh, thơm mù