Dịp Tiết Thanh minh là một dịp vô cùng đặc biệt trong văn hóa của người Việt. Tiết Thanh minh là 1 trong 24 tiết khí của năm.
Theo nhà nghiên cứu văn hóa dân gian Nguyễn Hùng Vĩ, cứ vào khoảng tháng 3 âm lịch hằng năm, có một tiết gọi là tiết Thanh minh. Theo nghĩa đen, "thanh" là khí trong, còn "minh" là sáng sủa. Thanh minh nghĩa là trời mát mẻ, quang đãng.
Năm 2024, tiết Thanh minh bắt đầu ngày 4/4 Dương lịch và kết thúc vào ngày 18/4 Dương lịch. Vào tiết khí này, thời tiết trong sáng, nắng ấm áp, mát mẻ, cây cỏ xanh tươi. Đây là thời điểm 'thiên thời, địa lợi, nhân hòa' trong một năm để mọi người đi tảo mộ người đã khuất, tưởng nhớ về tổ tiên, nguồn cội.
Tuy nhiên, nhiều người đặt ra câu hỏi rằng khi đi tảo mộ thì nên dâng cúng những loại hoa nào và loại hoa nào thì nên tránh. Thông tin này đã được báo chí đăng tải, mình chia sẻ lại trong bài viết bên dưới cho mọi người cùng tham khảo nhé!
Hoa trắng cúng mộ thường dành cho người đã khuất là người trẻ tuổi, chưa lập gia đình, ảnh: dSD
Trước hết, bà con cần hiểu rõ việc chọn hoa tươi dâng cúng vô cùng quan trọng bởi vì quan niệm về chọn hoa đi tảo mộ nói chung và dịp Tết Thanh minh nói riêng khắt khe hơn mua hoa thắp hương các ngày tuần, ngày lễ tại nhà. Tất nhiên không phải bạn cứ mua hoa tươi thông thường là được.
Thứ nhất, khi đi tảo mộ, người ta thường chọn những loài hoa màu trắng và có hương thơm dịu nhẹ như hoa cúc trắng, hoa loa kèn trắng, hoa hồng trắng. Màu sắc trắng của các loài hoa này thuần khiết, mộc mạc tượng trưng cho sự tôn kính và niềm hi vọng người đã khuất được siêu thoát về miền cực lạc. Màu trắng cũng thể hiện nỗi tiếc thương và nhớ nhung của những người ở nơi trần thế đối với những người đã khuất núi đi xa.
Điều này cũng dễ nhận thấy ở các đám tang người mất trẻ chỉ có các vòng hoa trắng. Chọn hoa màu trắng đối với người đã mất còn trẻ và chưa lập gia đình còn biểu hiện cho nỗi tiếc thương vô hạn, cũng như sự trong trắng, trinh bạch của họ.
Hoa đỏ dâng cúng ông bà tổ tiên thể hiện tấm lòng của con cháu, ảnh: DSD
Thứ hai, nếu đi viếng mộ người thân đã khuất được hưởng dương thượng thọ thì bạn có thể chọn nhiều hoa có màu đỏ, hồng đậm. Những màu sắc này thể hiện tình cảm nhớ nhung nồng ấm của con cháu đối với tổ tiên, ông bà.
Thứ ba, nếu muốn chọn hoa màu vàng, thì hoa cúc vàng, hoa cúc đại đóa cũng thể hiện sự đau buồn và nhớ nhung, bạn cũng có thể chọn để dâng cúng khi đi tảo mộ dịp Thanh minh.
Thứ tư, khi đi tảo mộ, cũng có nhiều người lựa chọn những loài hoa giản dị nhưng đẹp và tượng trưng cho sự kiên cường như hoa lay ơn hoặc cây sống đời để mang ý nghĩa người ra đi sẽ sống mãi trong tâm tưởng người ở lại.
Ngày nay, việc chọn hoa tươi đi tảo mộ đã trở nên bớt khắt khe hơn. Có thể chọn hoa tùy thuộc vào lứa tuổi hay sở thích của người đã khuất.
Hoa cúc đại đóa thường được chọn đi tảo mộ, ảnh: dSD
Tuy nhiên, cũng phải tuyệt đối tránh chọn các loại hoa tươi có màu sắc lòe loẹt, sặc sỡ, mùi thơm quá nồng, gắt vì chúng không phù hợp với không gian yên tĩnh nơi nghĩa trang và sự tôn kính người đã khuất. Các loại hoa dân gian quan niệm không được dâng cúng cũng không dùng.
Văn khấn khi đi tảo mộ dịp Tiết Thanh minh
Dưới đây là bài văn khấn Âm phần long mạch theo sách Văn khấn cổ truyền của Đại đức Thích Thanh Tâm, NXB Thời đại:
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Con lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
Con kính lạy hoàng thiên hậu thổ, chư vị tôn thần.
Con kính lạy các ngài thần linh bản xứ cai quản trong khu vực này.
Hôm nay là ngày...
Tín chủ chúng con là: (tên người khấn).
Ngụ tại: (địa chỉ của nhà tín chủ).
Nhân Tết Thanh minh, tín chủ con thành tâm sắm lễ, quả cau lá trầu, hương hoa trà quả, thắp nén tâm hương kính dâng trước án, kính mời chư vị tôn thần lai lâm chiếu giám.
Gia đình chúng con có ngôi mộ của: (cha, ông hay cụ tam đại, tứ đại theo vai của người dưới mộ so với tín chủ), táng tại xứ này, nay muốn sửa sang xây đắp.
Vì vậy chúng con xin kính cáo các đấng thần linh, thổ công, thổ phủ, long mạch, tiền chu tước, hậu huyền vũ, tả thanh long, hữu bạch hổ và chư vị tôn thần cai quản trong khu vực này.
Chúng con kính mời các vị chư thần về đây chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, độ cho vong linh được an nhàn yên ổn, siêu thoát.
Cúi xin các vị phù hộ độ trì cho tín chủ chúng con toàn gia mạnh khỏe an bình, bốn mùa không tật ách, tám tiết hưởng thái bình.
Thanh minh là dịp nhớ về tổ tiên gia đình, ảnh: dSd
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Một điều khác tuy rất quan trọng nhưng ít được nhắc đến là việc đốt vàng mã khi đi tảo mộ.
Nên đốt ở đường cái, tránh đốt ở đường đông người và xe qua lại, nên đốt từ từ chứ không nên đốt cả tập dày, để đồ lễ mã cháy hết và không tạo khói đen đặc. Nếu đốt đến cuối vẫn có những tờ tiền vàng chưa cháy hết thì dùng gậy (không nên dùng que sắt) khời lên để vàng mã cháy hết.
Theo quan niệm dân gian, nếu không đốt để cho cháy hết thì người thân ở dưới suối vàng sẽ nhận được những tờ tiền không hoàn chỉnh.