Thấu hiểu được sự cần thiết của vaccine, hầu hết những gia đình có con nhỏ đều cho trẻ đi tiêm phòng. Thế nhưng, nỗi băn khoăn không dừng lại ở đó khi người ta phân vân rằng nên đưa trẻ tiêm phòng ở phường hay tiêm phòng dịch vụ.



Tìm hiểu hai hình thức tiêm phòng


Tiêm phòng ở các trạm y tế phường, xã nằm trong chương trình tiêm chủng mở rộng (TCMR) được Nhà nước hỗ trợ. Tại đây, trẻ sẽ được dùng loại thuốc Quinvaxem 5 trong 1, ngăn ngừa các bệnh bạch cầu, uốn ván, ho gà, viêm gan B và vi khuẩn Hib. Mũi tiêm này không ngừa bệnh bại liệt. Trong khi đó, khi đi tiêm chủng dịch vụ, trẻ sẽ được dùng loại thuốc Pentaxim 5 trong 1, ngăn ngừa 5 bệnh bạch cầu, uốn ván, ho gà, bại liệt và nhiễm khuẩn Hib. Mũi tiêm này không ngăn ngừa bệnh viêm gan B.



Quanvaxem và Pentaxim


Điểm khác nhau giữa Quinvaxem và Pentaxim


Điểm khác nhau đầu tiên đó chính là ở những bệnh mà mỗi loại thuốc không phòng ngừa. Nếu ở Quinvaxem, thuốc không ngừa bệnh bại liệt thì ở mũi Pentaxim, thuốc không ngừa bệnh viêm gan B. Những mũi tiêm cho hai bệnh này sẽ được tiêm riêng.


Điểm khác nhau thứ hai là ở bệnh ho gà. Ho gà trong Quinvaxem là ho gà toàn tế bào, còn ho gà trong Pentaxim là ho gà đơn bảo. Vaccine toàn tế bào nghĩa là vaccine tinh chế từ vi khuẩn ho gà sau khi được nuôi cấy tăng sinh trong môi trường và làm chết bằng nhiệt độ; vaccine vô bào là vaccine tinh chế chỉ chứa thành phần kháng nguyên đặc hiệu sau khi đã loại bỏ những thành phần kháng nguyên không cần thiết khác của vi khuẩn.



Quenvaxim và Pentaxim khác nhau ở cách phòng ngừa bệnh ho gà


Một điểm khác nhau nữa là về chi phí mỗi mũi tiêm. Nếu như mũi Quinvaxem nằm trong chương trình TCMR được Nhà nước hỗ trợ nên được miễn phí thì mũi Pentaxim là mũi tiêm dịch vụ nên phải trả tiền. Một mũi tiêm Pentaxim rơi vào tầm khoảng 650 000 VNĐ.


Tiêm Quinvaxem hay Pentaxim thì tốt hơn?


Trong thực tế, mũi tiêm Quinvaxem đáp ứng miễn dịch tốt hơn vì chứa thành phần ho gà toàn tế bào. Tuy nhiên cũng chính vì như thế, tỷ lệ trẻ em có phản ứng sau tiêm chủng (sốt, sưng, đau tại chỗ, quấy khóc,…) cao hơn. Đối với những phản ứng nặng sau tiêm, tỷ lệ ở hai mũi tiêm là như nhau.


Tại sao mũi tiêm Pentaxim “cháy hàng”?


Mặc dù WHO đã khuyến khích rằng với điều kiện ở nước ta, mũi Quinvaxem sẽ có hiệu quả tốt hơn nhưng rất nhiều gia đình vẫn chấp nhận chen chúc, giành giật nhau từng mũi thuốc Pentaxim vì nhiều nguyên nhân. Nhiều cái chết sau khi tiêm vaccine tại các trạm y tế phường, xã trên các phương tiện truyền thông làm người ta nghi ngờ về cách bảo quản, dự trữ thuốc và nghi ngờ luôn cả tác dụng của thuốc. Bên cạnh đó, những phản ứng phụ sau tiêm mũi Quinvaxem cũng là một nguyên nhân lớn làm mũi tiêm này bị xa lánh. Những ông bố, bà mẹ nhìn thấy con mình sốt, sưng, quấy khóc, dĩ nhiên sẽ có tâm lý sốt ruột và lo lắng, dẫn đến sự bài trừ không đáng có mũi Quinvaxem.



Chờ đợi để đăng ký mũi Pentaxim


Để có thể xem xét vấn đề này, chúng ta phải nhìn nhận một cách tổng quát. Những trường hợp trẻ chết sau khi tiêm chủng không phải tất cả là do sốc thuốc mà rất nhiều trường hợp do bệnh lý trước đó, chỉ có một đến hai trường hợp là sốc phản vệ. Trung bình hằng năm có 4,5 triệu liều Quinvaxem được dùng cho 1,5 triệu trẻ, trong khi con số này ở mũi Pentaxim là 100 000 liều cho 33 000 trẻ nên nếu dùng xác suất để tính số lượng trẻ có những phản ứng nặng so với số lượng trẻ được tiêm thì tỷ lệ này ở Quinvaxem vẫn trong mức cho phép.


Một luận điểm nữa thường được đưa ra tranh luận trong các bài viết về tiêm phường và tiêm dịch vụ đó là ở những nước phát triển như Mỹ hay cộng đồng châu Âu, người ta sử dụng mũi tiêm Pentaxim. Với điều kiện y tế phát triển ở những nước đó, mũi tiêm Pentaxim cũng đã đáp ứng đủ tiêu chí, nhưng với những nước đang phát triển như Việt Nam, điều kiện y tế còn nghèo nàn thì việc sử dụng một liều thuốc đáp ứng hệ miễn dịch tốt hơn là cần thiết.


Nên tiêm mũi 5 trong 1 ở phường hay tiêm dịch vụ?


Với công dụng gần như là tương đương, việc chọn mũi tiêm nào tuỳ thuộc vào quyết định của gia đình. Gia đình nên căn cứ vào tình trạng sức khoẻ, bệnh lý, điều kiện của gia đình để có những sự lựa chọn thích hợp.