RESPONDING TO TANTRUMS: ĐÁP ỨNG VỚI NHỮNG CƠN ĂN VẠ CỦA TRẺ
1. Thời điểm bắt đầu xuất phát những cơn ăn vạ
- Trước 15 – 18 tháng tuổi, trẻ khóc chớ, ăn vạ, vì sao vậy? Đó là cách trẻ báo hiệu cho người lớn biết trẻ đang đói, trẻ đang buồn ngủ hay trẻ đang “khó ở”. Trong thời kỳ này, trẻ có một hiện tượng gọi là “Wonder week” vậy “Wonder week” là gì? Là giai đoạn khó ở của trẻ, chúng xuất hiện theo chu kỳ và sẽ kết thúc trong vài ngày, chậm hơn là 1 tuần, và sau đó con lại ăn ngoan ngủ ngoan như chúng vốn có. Từ lúc sinh ra đến 25 tháng tuổi có nhiều nhất là 12 lần.
- Từ sau đó, con khóc, mè nheo, ăn vạ, đành hanh, không nghe lời với vô vàn những cách thể hiện như nằm lăn ra đất, đập đầu vào tường, đánh lại mẹ, nôn ọe là dấu hiệu của khủng hoảng, khó ở, chính thức bước vào giai đoạn khủng hoảng tuổi lên 2 lên 3: “Terrible twos”, giai đoạn của bài ca “Không không không”. Và chỉ có tăng chứ không có giảm nếu mẹ không biết cách ứng xử.
2. Khủng hoảng tuổi lên 2 lên 3 là gì?
- Là con tự dưng từ đứa trẻ đang nghe lời, đặt đâu ngồi đấy, đút gì ăn nấy, cho gì ăn nấy, không đòi hỏi thành đứa trẻ biết con KHÔNG, biết nằm lăn ra đất, cáu điên lên, đánh lại bố mẹ, nôn ọe ra mọi thứ…để đạt được thứ mình muốn hoặc đối phó với những thứ mình không muốn.
3. Các cách đối phó với những cơn ăn vạ:
+ Trước cơn ăn vạ của con, ta phải xem cảm xúc của mình: Nếu ta tức giận sẽ làm cơn ăn vạ bùng phát hơn và sự khủng hoảng xung đột sẽ lên đến đỉnh điểm. Khi trẻ xuất hiện hội chứng ăn vạ 15 – 18 tháng (rất ít trẻ không ăn vạ): Chúng ta phải giúp trẻ hiểu điều này là không sao cả. Con đang ở tuổi tập đi, bộ não đang bị kích thích quá mức và con chưa phát triển hết phần thần kinh trung ương điều khiển hành vi, đó là sự phát triển bình thường rất đơn giản là con chưa học đủ để control cảm xúc của con.
3.1. Nói chuyện với con:
Phải làm cách này trước khi áp dụng bất cứ cách nào khác. Muốn con không leo cầu thang thì phải giải thích cho con hiểu là cầu thang nguy hiểm, ngã đau. Muốn con ăn hết miếng cơm mà không ngậm lúng búng thì nói con ngậm thế con sâu con ăn hết răng, đau lắm. Bản thân con đòi hỏi vì con không biết cái con đòi là nguy hiểm, là không được phép. Vậy mà bố mẹ cứ mặc định là trẻ biết rồi. Bỏ đi bước đầu tiên này và tiến thẳng đến vòng dùng lý trí người lớn để ép con.
3.2. Giúp con đặt tên cho cảm xúc:
Ví dụ “Con đói à” “Con tủi thân hả” “Con có buồn hả” “con muốn cái này hả”… Khi con thấy mình được hiểu và thông cảm. Sẽ bớt đi phần nào.
3.3. Luôn báo hiệu cho trẻ biết sắp đến thời điểm chuyển tiếp của hoạt động và có sự giao kèo:
Khi làm bất cứ điều gì cũng phải giao hẹn trước để con có thời gian. Ví dụ: “đi công viên 10 phút rồi về ăn cơm con nhé”; “Xem hết cuốn truyện tranh này thì hai mẹ con đi ngủ nhé”; “con chơi 10 phút rồi đưa em chơi nhé”… Khi đã có sự thống nhất, con sẽ hiểu mình được tôn trọng, được quyền quyết định và sẽ bị phạt nếu không làm theo thỏa thuận.
3.4. Đánh lạc hướng
Não bộ của trẻ 2 tuổi dã có sự phát triển đáng kể xong khả năng tập trung còn ngắn. Biểu hiện là không chơi cái gì được lâu. Vì vậy mẹ hãy tận dụng chữa thói mè nheo, ăn vạ bằng cách hướng con đến sự chú ý khác. Thường thì cách này hay được áp dụng và dễ thành công. Chú ý là khi đánh lạc hướng cũng phải giải thích và chỉ ra cho con thấy là cái kia cũng hứng thú không kém gì cái này.
3.5. Đảm bảo luôn nhất quán từ lời nói đến hành động với trẻ:
Khi nói chuyện đàm phán với trẻ, phải giữ được thái độ bình thản và nhất quán từ đầu đến cuối: VD: Nếu trẻ muốn ra ngoài chơi: Thế thì đi giày vào. Trẻ nổi điên không muốn đi giày. Chúng ta chờ đợi, không sao cả, khi nào con bình tĩnh trở lại chúng ta sẽ ra ngoài chơi nhé! Đứa trẻ đói và muốn ăn: Chúng ta yêu cầu trẻ rửa tay trước rồi mơi ăn, trẻ nói không: Nhưng chúng ta sẽ vẫn giữ ý kiến của mình: Rửa tay sạch rồi sẽ ăn, trẻ cần hiểu được điều đó là một quy định. Không ra ngoài nếu con không đi giày, không mặc áo khoác… Cuối cùng trẻ phải học được 1 điều là những cơn ăn vạ không phải để giải quyết vấn đề.
Tôn trọng mọi cảm xúc của con và cho phép con được tự làm một số việc con muốn, được làm theo 1 số quyết định của mình để con thoải mái vượt qua giai đoạn này. Nếu cha mẹ luôn kiểm soát được tình huống thì khi vượt qua giai đoạn này, trẻ thực sự học được rất nhiều kỹ năng: cách chấp nhận, cách đàm phán để giải quyết vấn đề và sự thông cảm, quan tâm đến cảm xúc của người khác.