KHI CON NHÚT NHÁT VÀ CÁCH KHẮC PHỤC
“Vì sao con nhà em nó nhút nhát thế, ở nhà thì hoạt ngôn lắm mà gặp người lạ là co rúm cả người lại, núp sau lưng mẹ hoặc nói thì lí nhí. Giục con nói to lên, an ủi con là “có mẹ ở đây rồi” bao nhiêu lần rồi nhưng không tiến bộ gì cả. Tại sao những đứa khác thì đi đâu là xông xáo, chơi đùa vô tư với bạn bè, gặp người lạ cũng không sao mà con nhà mình thì nhát như cáy ý. Em phải làm gì bây giờ”.
Chúng mình tin là rất nhiều bố mẹ có con ở độ tuổi 3-6 tuổi có chung thắc mắc như thế này. Cách giải quyết có lẽ là xuất phát từ chính sự thừa nhận, đồng cảm, nhưng rất cần sự kiên trì, khích lệ và yêu con vô điều kiện để giúp con vượt qua những điểm yếu của bản thân.
1. Hãy cho con sự tin tưởng và an toàn
Khi đứa trẻ gặp một người lạ, đến chỗ đông người cảm giác ban đầu là rụt rè, sợ hãi vì lạ lẫm, vì chúng chưa cảm thấy an toàn, thế nên việc trẻ nhút nhát bám sau lưng mẹ, hoặc trả lời lí nhí là điều rất đỗi bình thường. Khi ấy điều trẻ cần chính là thái độ ĐỒNG CẢM và THỪA NHẬN những yếu đuối ấy của con “Con ngại khi gặp người lạ đúng không. Không sao đâu, có mẹ ở đây rồi.” chứ không phải là những lời thúc giục của bố mẹ “Nói to lên, có gì phải ngại, nói bé thế ai nghe thấy…”
Thường con sẽ trả lời là con xấu hổ, con ngại vì có người lạ. Mình bảo không sao hết, ban đầu gặp người lạ thì chuyện xấu hổ là bình thường con ạ. Mẹ ngày trước cũng vậy mà. Lần sau mình quen hơn thì mình sẽ tự tin chơi hơn con nhỉ”.
Đứa trẻ phải cần một quá trình tiếp xúc, một thời gian đủ dài chúng mới làm quen được môi trường mới, mới cảm thấy an toàn để bắt đầu thể hiện bản thân mình.
2. Đừng giục trẻ là hãy nói to lên khi trẻ nói lí nhí
Có một câu chuyện ehon của Nhật cuốn “Thầy hiệu trưởng Gấu”, trong đó kể lại việc thầy hiệu trưởng khi đứng chào đón học sinh vào mỗi buổi sáng đều chào rất to, và học trò cũng chào lại thầy rất to. Chỉ riêng có Cừu là luôn cúi mặt chào lí nhí, bởi vì những âm thanh to chỉ khiến Cừu đau khổ, đó là tiếng cãi nhau của bố mẹ, là tiếng quát mắng của mẹ.
3. Hãy luôn làm mẫu cho con, hướng dẫn cách làm cho trẻ
Bên cạnh việc thừa nhận và chấp nhận những điểm yếu của con, bố mẹ cũng nên dạy con con những kỹ năng mềm mà mình muốn con hoà nhập và tự lập.
– Nếu con trả lời lí nhí, bạn chỉ cần xoa đầu con, ghé sát tai lại gần con một chút để nghe, rồi động viên “Con đã làm tốt lắm. Lần sau mình cố gắng chào to hơn một chút nữa con nhé”.
– Khi đến nhà ai đó, bạn nên trò chuyện trước với trẻ là mình sẽ gặp ai, đến nhà ai chơi, mẹ mong con sẽ chào hỏi, chơi với anh chị, không tự ý lấy đồ của nhà chủ…để đứa trẻ chuẩn bị trước tâm lý. Nhiều khi trẻ nhút nhát chính là vì sự bất ngờ, không hề được bố mẹ trao đổi trước về nơi mình đến, người mình gặp, và mình phải làm gì.
Người lớn nếu yêu trẻ hãy luôn chào hỏi trẻ trước để làm gương thay vì bắt trẻ phải chào “sao không chào”, và chê bai phán xét trẻ. Bố mẹ đừng vì lời nhận xét của người khác mà quay lưng lại với con mình.
4. Tạo thói quen giúp con tự tin trong giao tiếp
Trẻ con ở nhà hoạt ngôn là bởi vì ở nhà con quen môi trường đó lâu rồi. Còn ra chỗ đông người con gặp toàn người lạ, có sự lệch nhau nên con nhút nhát là điều hiển nhiên.
Ví dụ như con tự đi hỏi cô bán hàng ở siêu thị về món hàng con muốn mua nó ở đâu. Ban đầu con chưa dám hỏi thì mình dẫn con đến chỗ nhân viên rồi con nói theo mẹ. Có lần lúc 4 tuổi con để quên ô tô ở quầy thu ngân, một mìn con chạy bộ lại để hỏi xin lại cái ô tô.
Khi đi ăn ở quán con được tự mình gọi tên món con chọn với nhân viên nhà hàng.
Khi đi bảo tàng, thăm quan… con đặt câu hỏi, bố mẹ có thể bảo con tự ra hỏi nhân viên để họ trả lời cho câu hỏi của con.
Thậm chí đi grab con thường xuyên tiếp chuyện bác tài xế rất rất nhiều tình huống hàng ngày.
Cứ mỗi lần con chủ động bắt chuyện, chào hỏi, tự đi hỏi nhân viên… bố mẹ đều nên xoa đầu khen ngợi và khích lệ “Con đã chủ động hỏi, giao tiếp rất tốt”. Lúc mẹ còn chưa biết đường đi con đã chủ động hỏi luôn hộ mẹ “Chú ơi đường đi sang chỗ A đi đường nào ạ”. …
5. Đừng bao giờ so sánh con mình với con người khác
Hầu hết các bố mẹ cảm thấy stress vì con nhút nhát đều xuất phát từ tâm lý so sánh con mình với những đứa trẻ khác. Tại sao cũng tầm tuổi này con nhà người ta thì mạnh dạn tự tin, con mình thì nhút nhát.
Đừng vì con bướng bỉnh, con chưa ngoan, con không giỏi như đứa trẻ khác mà so sánh và thất vọng vì con. Bởi vì con đến với chúng ta là một nhân duyên, con chỉ cần chúng ta làm bố mẹ, và sứ mệnh của bố mẹ là hãy giúp con vượt qua những khiếm khuyết của bản thân con, phát huy những điểm mạnh của bản thân để toả sáng theo cách riêng, hay nói cách khác, đó chính là giúp con đi tìm sứ mệnh của cuộc đời con.