Mang thai là một hành trình thiêng liêng của người phụ nữ trong quá trình làm mẹ và trong quá trình đó có nhiều thay đổi lớn ảnh hưởng đến mẹ bầu, trong đó có thể nói đến hiện trạng sưng chân khi mang thai, gây không ít khó khăn cho các mẹ bầu.
Có thể nhận định, sưng ở bàn chân, còn được gọi là phù nề, là hiện tượng bình thường do nhiều yếu tố liên quan đến thai kỳ.
Theo các chuyên gia y tế, có nhiều nguyên nhân phổ biến gây sưng chân khi mang thai, các mẹ bầu có thể tham khảo để hiểu rõ về tình trạng sưng chân của mình cũng như một số giải pháp khắc ơhucj tình trạng này.
Nguyên nhân gây sưng chân khi mang thai
• Tăng lượng máu
Khi mang thai, lượng máu của người phụ nữ tăng lên đáng kể để hỗ trợ thai nhi đang phát triển. Lưu lượng máu tăng lên này đôi khi có thể dẫn đến giữ nước ở bàn chân và mắt cá chân, gây sưng tấy.
• Thay đổi nội tiết tố
Sự dao động nội tiết tố đóng một vai trò quan trọng trong thai kỳ và chúng cũng có thể góp phần gây sưng chân. Sự thay đổi nội tiết tố khiến cơ thể giữ nhiều chất lỏng hơn, dẫn đến phù nề.
• Áp lực lên mạch máu
Khi tử cung mở rộng, nó gây áp lực lên các tĩnh mạch vùng chậu và tĩnh mạch chủ dưới (tĩnh mạch lớn dẫn máu từ phần dưới cơ thể đến tim), cản trở lưu lượng máu từ chi dưới. Điều này có thể dẫn đến tình trạng giữ nước và sưng tấy ở bàn chân.
• Giữ natri
Việc tăng lượng natri trong chế độ ăn uống có thể góp phần giữ nước, dẫn đến sưng bàn chân và mắt cá chân. Điều quan trọng là phải theo dõi và điều tiết lượng natri tiêu thụ trong thai kỳ.
• Đứng hoặc ngồi lâu
Giữ nguyên một tư thế trong thời gian dài, dù đứng hay ngồi, đều có thể cản trở quá trình lưu thông máu, khiến chất lỏng tích tụ ở chi dưới và dẫn đến sưng chân.
• Nhiệt độ và độ ẩm
Thời tiết ấm hơn và độ ẩm cao có thể khiến các mạch máu giãn ra, dẫn đến tăng khả năng giữ nước và sưng chân khi mang thai. Điều cần thiết là giữ nước và mát mẻ trong điều kiện nóng ẩm.
• Tiền sản giật
Tiền sản giật là một tình trạng nghiêm trọng có thể xảy ra trong thai kỳ và được đặc trưng bởi huyết áp cao và protein trong nước tiểu. Bàn chân bị sưng có thể là triệu chứng của tiền sản giật và cần được chăm sóc y tế ngay lập tức.
Sưng chân là tình trạng thường xảy ra với các mẹ bầu - Ảnh: Pexels
Khi nào tình trạng sưng tấy thường xảy ra khi mang thai
Sưng chân và sưng bàn chân thường xảy ra trong giai đoạn sau của thai kỳ. Hầu hết phụ nữ bắt đầu bị sưng nhẹ ở bàn chân và mắt cá chân trong tam cá nguyệt thứ hai, khoảng tuần thứ 22 đến tuần thứ 27.
Tuy nhiên, tình trạng sưng tấy có xu hướng tăng lên khi thai kỳ phát triển, đặc biệt là trong tam cá nguyệt thứ ba. Các yếu tố như tăng lượng máu, thay đổi nội tiết tố và áp lực lên mạch máu góp phần gây ra hiện tượng sưng tấy này.
Điều quan trọng cần lưu ý là mặc dù một số vết sưng tấy là bình thường nhưng tình trạng sưng tấy đột ngột hoặc nghiêm trọng kèm theo các triệu chứng khác cần được báo cho nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe.
Bàn chân sưng tấy trong tam cá nguyệt đầu tiên
Điều quan trọng cần lưu ý là sưng chân trong ba tháng đầu tiên ít phổ biến hơn so với giai đoạn sau của thai kỳ. Tuy nhiên, nếu tình trạng sưng tấy xảy ra trong ba tháng đầu tiên thì đó thường không phải là nguyên nhân đáng lo ngại trừ khi có các triệu chứng đi kèm khác.
Tuy nhiên, nếu tình trạng sưng tấy tăng đột ngột hoặc nhanh chóng hoặc nếu xảy ra các triệu chứng khác như nhức đầu dữ dội, mờ mắt hoặc đau bụng, thì điều cần thiết là phải liên hệ với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe vì đó có thể là dấu hiệu của một tình trạng nghiêm trọng hơn như tiền sản giật hoặc huyết khối tĩnh mạch sâu.
Các biện pháp khắc phục tại nhà cho chứng sưng chân khi mang thai
Sưng bàn chân là tình trạng khó chịu thường gặp khi mang thai, nhưng có một số biện pháp khắc phục tại nhà có thể giúp giảm sưng và giảm đau. Những biện pháp khắc phục này an toàn, dễ thực hiện và có thể được thực hiện một cách thoải mái tại nhà riêng của bạn.
• Điều chỉnh độ cao
Nâng cao bàn chân của bạn là một cách tuyệt vời để giảm sưng. Nằm xuống và kê chân lên gối, giữ chân cao hơn tim. Tư thế này giúp thúc đẩy tuần hoàn tốt hơn và hút chất lỏng dư thừa ra khỏi bàn chân và mắt cá chân của bạn.
• Chườm lạnh
Chườm lạnh có thể giúp giảm sưng chân ngay lập tức. Đặt một túi đậu Hà Lan đông lạnh hoặc một chiếc khăn lạnh lên vùng bị ảnh hưởng trong khoảng 15 phút. Nhiệt độ lạnh làm co mạch máu, giảm sưng tấy và viêm nhiễm.
Một chuyên gia y tế cho biết ngâm chân trong nước lạnh trong 20 phút có thể giúp giảm sưng tấy. Tuy nhiên, tránh ngâm chúng trong nước đá lạnh. Nhiệt độ mát hơn khiến các mạch máu nhỏ hơn gần da của bạn co lại, làm giảm lưu lượng máu đến và sưng tấy ở vùng bị ảnh hưởng. Chuyên gia y tế cho biết nước quá lạnh có thể gây tác dụng ngược.
• Tập thể dục thường xuyên
Duy trì hoạt động khi mang thai có thể giúp cải thiện lưu thông máu và giảm tình trạng giữ nước. Tham gia các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ hoặc bơi lội, giúp thúc đẩy chuyển động của cơ và ngăn chặn sự tích tụ chất lỏng ở bàn chân và mắt cá chân của bạn. Hãy tham khảo ý kiến của nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn để xác định các lựa chọn tập thể dục an toàn cho thai kỳ của bạn.
Tập thể dục giúp mẹ bầu giảm tình trạng sưng chân - Ảnh: Pexels
• Giảm lượng natri và caffeine
Lượng natri cao có thể dẫn đến giữ nước và tích tụ chất lỏng, có thể góp phần gây sưng bàn chân và mắt cá chân. Tránh các thực phẩm chứa nhiều muối, chẳng hạn như đồ ăn nhanh và thực phẩm chế biến sẵn, có thể giúp giảm sưng tấy khi mang thai. Mặc dù không cần thiết phải loại bỏ hoàn toàn muối ăn khỏi chế độ ăn uống nhưng việc chú ý đến nguồn natri có thể có lợi.
Ngoài ra, nên giảm lượng caffeine nạp vào vì caffeine là thuốc lợi tiểu thúc đẩy tăng sản xuất nước tiểu và có thể góp phần gây mất nước.
• Sử dụng thực phẩm giàu magie
Tiêu thụ thực phẩm giàu magiê có thể giúp giảm sưng tấy. Magiê có đặc tính lợi tiểu giúp giảm tình trạng giữ nước. Bao gồm các loại thực phẩm như rau bina, chuối, hạnh nhân và bơ trong chế độ ăn uống của bạn để tăng lượng magiê một cách tự nhiên.
• Uống đủ nước
Uống nhiều nước là rất quan trọng để duy trì sức khỏe tổng thể tốt khi mang thai, bao gồm cả việc giảm sưng tấy. Giữ đủ nước giúp loại bỏ chất lỏng dư thừa ra khỏi cơ thể và ngăn ngừa tình trạng giữ nước. Hãy đặt mục tiêu uống ít nhất 8 ly nước mỗi ngày và hạn chế uống đồ uống có chứa caffein vì có thể góp phần gây mất nước.
• Tránh đứng lâu
Đứng lâu có thể khiến tình trạng sưng tấy ở bàn chân trở nên trầm trọng hơn. Bất cứ khi nào có thể, hãy nghỉ ngơi và tránh đứng trong thời gian dài. Ngồi xuống và nâng cao chân để giảm áp lực lên mạch máu và thúc đẩy quá trình lưu thông.
• Chọn giày hỗ trợ
Việc lựa chọn giày dép hỗ trợ có thể tạo ra sự khác biệt đáng kể trong việc kiểm soát tình trạng sưng tấy ở bàn chân. Mang giày có khả năng hỗ trợ vòm và đệm phù hợp để giảm thiểu sự khó chịu. Tránh giày cao gót hoặc giày chật vì có thể hạn chế lưu lượng máu và làm trầm trọng thêm tình trạng sưng tấy.
Hãy nhớ rằng, những biện pháp khắc phục tại nhà này có thể giúp giảm sưng nhẹ tạm thời. Nếu bạn bị sưng tấy nghiêm trọng hoặc đột ngột hoặc nếu kèm theo các triệu chứng liên quan khác, hãy tham khảo ý kiến nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn để được đánh giá và hướng dẫn thích hợp.
Có nên xoa bóp bàn chân bị sưng khi mang thai?
Nhiều người thích được xoa bóp chân, đặc biệt là vào cuối ngày. Mặc dù những cú vuốt nhẹ nhàng lên bàn chân có thể không gây hại gì nhưng tốt nhất các mẹ bầu nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi mát-xa chân.
Từ quan điểm bấm huyệt, có hai khu vực trên bàn chân của bạn được kết nối trực tiếp với tử cung và buồng trứng. Những vùng cụ thể này có thể dễ bị ảnh hưởng do lượng hormone và lưu lượng máu tăng lên.
Để có thể thực hiện điều này, hãy tìm kiếm tín hiệu đi của bác sĩ, sau đó liên hệ với chuyên gia trị liệu mát-xa trước khi sinh được cấp phép để làm việc đó cho bạn.
Mẹ bầu nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi thực hiện xoa bóp chân - Ảnh: Pexels
Sưng chân khi mang thai: Khi nào cần tìm sự can thiệp y tế
Sưng bàn chân là hiện tượng thường gặp khi mang thai, nhưng trong một số trường hợp, chúng có thể chỉ ra một tình trạng tiềm ẩn nghiêm trọng hơn. Điều quan trọng là bạn phải nhận biết được các dấu hiệu cần được chăm sóc y tế để đảm bảo sức khỏe cho cả bạn và con bạn.
1. Sưng đột ngột hoặc nghiêm trọng:
Nếu bạn bị sưng tấy đột ngột hoặc nghiêm trọng ở bàn chân, mắt cá chân hoặc cẳng chân, đó có thể là dấu hiệu của một tình trạng nghiêm trọng hơn, chẳng hạn như tiền sản giật.
2. Sưng kèm theo các triệu chứng khác:
Nếu bàn chân sưng tấy của bạn đi kèm với các triệu chứng liên quan khác như nhức đầu dữ dội, rối loạn thị giác, đau bụng hoặc cử động của thai nhi giảm, điều quan trọng là phải liên hệ ngay với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn. Những triệu chứng này có thể chỉ ra những biến chứng cần được giải quyết.
3. Sưng một bên:
Nếu bạn nhận thấy tình trạng sưng chủ yếu ở một bên, chẳng hạn như ở một bàn chân hoặc một chân, thì đó có thể là dấu hiệu của cục máu đông. Các cục máu đông khi mang thai, còn được gọi là huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT), cần được đánh giá và điều trị y tế ngay lập tức.
4. Sưng dai dẳng:
Mặc dù sưng tấy nhẹ là hiện tượng thường gặp khi mang thai, nhưng tình trạng sưng tấy dai dẳng và trầm trọng hơn mà không cải thiện bằng các biện pháp điều trị tại nhà hoặc nghỉ ngơi thì bạn nên đến gặp bác sĩ. Nó có thể chỉ ra một vấn đề tiềm ẩn cần được điều tra thêm.
Mẹ bầu cần tham khám bác sĩ nếu tình trạng sưng chân kéo dài - Ảnh: Pexels
Khi nào chân sẽ trở lại bình thường sau khi mang thai
Theo các bác sĩ, tình trạng sưng tấy ở chân hoặc mắt cá chân có thể sẽ giảm đi một hoặc hai tuần sau khi bạn sinh con, nhưng bàn chân của bạn có thể không bao giờ trở lại như cũ nữa.
“Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc mang thai có thể khiến vòm chân của bạn giảm vĩnh viễn và tăng chiều dài bàn chân - thường chỉ xảy ra sau lần mang thai đầu tiên của phụ nữ”, chuyên gia y tế nhận định.
Cách ngăn ngừa sưng chân khi mang thai
Có thể ngăn ngừa sưng chân khi mang thai bằng một số chiến lược đơn giản giúp thúc đẩy tuần hoàn tốt và giảm thiểu tình trạng tích nước:
1. Tập thể dục thường xuyên, chẳng hạn như đi bộ hoặc bơi lội, giúp cải thiện tuần hoàn và ngăn ngừa sự tích tụ chất lỏng ở chi dưới.
2. Nghỉ giải lao để nâng cao chân lên cao hơn tim để khuyến khích lưu lượng máu thích hợp và giảm sưng tấy.
3. Chọn những đôi giày vừa vặn, hỗ trợ tốt, có gót thấp để hỗ trợ vòm chân thích hợp và giảm thiểu áp lực lên bàn chân của bạn.
4. Luân phiên giữa ngồi và đứng và tránh ở một tư thế trong thời gian dài để tránh chất lỏng tích tụ ở bàn chân và mắt cá chân của bạn.
5. Uống đủ nước giúp loại bỏ chất lỏng dư thừa và ngăn ngừa tình trạng giữ nước.
6. Giảm lượng natri và caffeine có thể giúp ngăn ngừa tình trạng giữ nước và giảm sưng tấy.
7. Thực hiện các bài tập chân đơn giản, chẳng hạn như xoay mắt cá chân và duỗi bắp chân, có thể cải thiện lưu thông máu và giảm sưng tấy.
8. Cân nhắc mang tất nén hoặc tất dài được thiết kế dành riêng cho phụ nữ mang thai để cải thiện tuần hoàn và giảm sưng tấy ở bàn chân và mắt cá chân.
9. Tránh đi tất, giày hoặc quần áo chật làm hạn chế lưu lượng máu và góp phần gây sưng tấy.
10. Thường xuyên nghỉ ngơi khi ngồi hoặc đứng trong thời gian dài và kết hợp các bài tập giãn cơ để thúc đẩy tuần hoàn máu và giảm sưng tấy.
Có thể thấy rằng có nhiều vấn đề mà các mẹ bầu gặp phải khi mang thai như ốm nghén, khó ăn khó ngủ, sưng chân… Cảm thấy quá trình làm mẹ có nhiều gian nan quá phải không các mẹ, thế nhưng vượt qua được những điều này thì chúng ta được chào đón những đứa con vô cùng đế thương, đáng yêu mà chúng ta chăm sóc và gắn bó trong thời gian dài.
Mong rằng các mẹ bầu luôn chịu khó tìm đọc những thông tin liên quan đến những vấn đề xảy ra trong thai kỳ để có những sự chuẩn bị phù hợp, giữ được sức khỏe ổn định và chào đón con ra đời một cách khỏe mạnh trong niềm vui và hạnh phúc của mọi người trong gia đình.
Các mẹ nhà mình lưu ý nha: Trong quá trình mang thai, tôi đã tìm hiểu về nhiều thông tin liên quan đến sự thay đổi về cơ thể, trong đó có vấn đề sưng chân nên muốn chia sẻ để các mẹ cùng biết. Những thông tin này chủ yếu để các mẹ bầu tham khảo, nếu các mẹ cảm thấy tình trạng sưng chân của mình không bình thường lắm thì nên đến các bệnh viện thăm khám để các bác sĩ đưa ra quá trình điều trị phù hợp với bản thân mình nha các mẹ.
Xem thêm bài viết liên quan: