Dinh dưỡng phát triển trí não trong 5 năm đầu đời

5 năm đầu đời là giai đoạn não phát triển vượt bậc nhất, cần bổ sung các chất béo quan trọng.

Não bộ trẻ nhỏ là chủ đề được Phó giáo sư, Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Anh Tuấn - Phó chủ nhiệm bộ môn nhi, Đại học Y dược TP HCM nghiên cứu nhiều năm. Theo ông, giai đoạn 5 năm đầu đời có vai trò quan trọng, ảnh hưởng đến toàn bộ quá trình phát triển trí tuệ của trẻ về sau. Cha mẹ bổ sung dinh dưỡng đúng và đủ sẽ giúp trẻ phát triển tư duy, cảm xúc tốt hơn.

- Thưa bác sĩ, trí não phát triển trong 5 năm đầu đời như thế nào?

- Não hình thành và lớn lên ngay trong quá trình phát triển thai nhi, nhưng 5 năm đầu đời mới là giai đoạn phát triển vượt bậc nhất. Khi chào đời, não bé bằng 25% trọng lượng não người trưởng thành. Đến 3 tuổi, con số này đạt 80%. Lúc 6 tuổi, trọng lượng não gần bằng người lớn. Điều này cho thấy, não bé đạt được tốc độ phát triển chóng mặt trong vài năm đầu đời.

- Yếu tố nào tác động đến quá trình não phát triển toàn diện?

- Não phát triển toàn diện thể hiện ở 2 khía cạnh: tư duy và trí tuệ cảm xúc EQ (khả năng giao tiếp, sự hợp tác và đồng cảm). Quá trình này chịu tác động bởi 3 yếu tố. Di truyền qua gen không thể can thiệp được. 2 yếu tố còn lại có thể thay đổi, gồm môi trường chăm sóc và dinh dưỡng. Trong đó, sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tự nhiên tốt nhất cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.

- Dưỡng chất nào trong sữa mẹ quan trọng nhất với trí não và thể chất của trẻ?

- Thời điểm 10-15 năm trước, mọi người nhắc nhiều đến vai trò của DHA đối với trí não trẻ. Mới đây, các nhà khoa học công bố nghiên cứu chuyên sâu về dưỡng chất MFGM (Milk Fat Globule Membranne) trong sữa mẹ, tức màng cầu chất béo sữa. Đây là khối hình cầu bên trong chứa chất béo, được chính tế bào tạo sữa của mẹ sinh ra, gồm 3 lớp chứa hơn 150 loại lipid và protein khác nhau. MFGM do chính người mẹ tiết ra nên phù hợp với sinh lý của con, giúp bé dễ hấp thu các chất béo được bao bọc trong lớp màng này.

- MFGM có lợi ích gì?

- Giống như DHA, các chất béo của MFGM được tìm thấy nhiều trong não. Chất béo gangliosides, phospholipids và sphingomyelin hỗ trợ não phát triển từ lúc sơ sinh. Quá trình myelin hóa giúp các tế bào thần kinh được bao bọc lại bởi những sợi myelin. Nhờ đó, MFGM tăng kết nối của các nơron synapse giữa nhánh và trục tế bào thần kinh, giúp thông tin được ghi nhớ tốt hơn, dẫn truyển thần kinh xảy ra nhanh hơn. Nhiều nghiên cứu cho thấy, trẻ dùng sữa công thức bổ sung MFGM có thể có chỉ số IQ và EQ tốt.

- Làm thế nào để bổ sung MFGM cho trẻ?

- MFGM là thành phần quan trọng của sữa mẹ, vì vậy trẻ nên bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời, duy trì đến 2 tuổi. Trong sữa bò cũng có MFGM, song dưỡng chất gần như bị tiêu hủy hoàn toàn trong quá trình chế biến thành sữa công thức. Gần đây, công nghệ sản xuất sữa hiện đại đã tìm cách giữ được dưỡng chất này cho trẻ nhỏ.