Bản Cỏi trong tôi là nơi khác xa hoàn toàn với thủ đô hoa lệ...Mọi thứ đều được “thô sơ hóa” hết mức có thể. Vậy mà tiếng cười và ánh mắt lấp lánh ở đây không bao giờ mất đi.Thế mới biết, người ta sống vì tình người hơn là vì những thứ vật chất mà chúng ta hằng nghĩ...
Bản Cỏi xã Xuân Sơn hiện có 82 hộ dân, trong đó có 81 hộ người Dao, 1 hộ người Mường; dân số khoảng trên 400 người. Với vị trí địa lý tự nhiên, bản Cỏi nằm tựa lưng vào núi Ten về phía Đông Nam. Núi Ten cao trên 1.000m (so với mực nước biển) như một viên ngọc quý thiên nhiên ban tặng cho Xuân Sơn.
Dân bản Cỏi sống chủ yếu bằng nghề sản xuất nông nghiệp, canh tác lúa một vụ trên những thửa ruộng bậc thang và chăn nuôi gia súc, gia cầm theo kiểu tự thả. Đặc biệt, người dân nơi đây vẫn còn bảo tồn được giống gà nhiều cựa mà chỉ vùng Xuân Sơn mới có.
Cùng với tập quán lao động sản xuất, bản Cỏi vẫn còn lưu giữ gần như nguyên vẹn bản sắc văn hóa đặc trưng của dân tộc Dao như: kiến trúc nhà lợp cỏ gianh, vách đất; các nghi thức, nghi lễ (nghi thức mặc trang phục dân tộc trong các lễ hội, tục ngủ thăm tìm vợ, lễ cúng Bàn Vương, lễ cấp sắc…); các điệu múa (múa chiêng, múa rùa, múa Lập tĩnh)…; ẩm thực truyền thống; các nghề thủ công (nấu rượu, nhuộm vải)…
Hành trình khám phá Bản Cỏi , đã gặp rất nhiều người… mà có lẽ sẽ chỉ gặp duy nhất một lần trong đời – Nhưng đã để lại những ấn tượng tốt đẹp về sự nhiệt tình, thân thiện, tốt bụng. Đã được trải nghiệm một dạng thức du lịch + tình nguyện thú vị và hay ho, Và tuyệt nhất là lại được hòa mình vào với một “khí thế tuổi trẻ”— rất sục sôi.
Vậy là… Lại mong chờ được cất bước lên và đi những chuyến sau!