Theo thống kê của Viện khoa học dinh dưỡng Hoa Kỳ cứ 10 trẻ sinh ra có 1 trẻ mắc chứng không dung nạp lactose. Trẻ không dung nạp lactose có biểu hiện đầy hơi, chướng bụng, tiêu chảy triền miên. Tình trạng này thường xuyên tái đi tái lại gây loạn khuẩn ruột, rối loạn hấp thu, chậm lớn cho trẻ. Việc phục hồi chứng bất dung nạp lactose cần phối hợp giữa giải pháp chuyên biệt, kết hợp với một chế độ ăn kiểm soát chặt chẽ lượng đường lactose.
I. Không dung nạp lactose là gì, nguyên nhân do đâu?
1.1. Không dung nạp lactose là gì?
Không dung nạp lactose là tình trạng trẻ không có khả năng tiêu hóa và hấp thu đường lactose.
Lactose là loại đường chính có trong sữa (sữa mẹ, sữa dê, sữa bò,…) và các chế phẩm sữa bột cung cấp cho trẻ. Theo thống kê của Viện khoa học dinh dưỡng Hoa Kỳ,.cứ 10 trẻ nhỏ lại có 1 trẻ mắc chứng không dung nạp đường lactose.
1.2. Nguyên nhân của tình trạng bất dung nạp lactose ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ
Để cơ thể trẻ hấp thu được đường lactose, trong ruột cần có một loại men phân cắt đặc hiệu – lactase. Thiếu hụt lactase là nguyên nhân cốt lõi tại sao trẻ không thể hấp thu đường lactose trong sữa.
Chỉ một số lượng nhỏ trẻ thiếu hụt men lactase do bẩm sinh. Tình trạng này thường liên quan tới yếu tố di truyền hoặc gặp phải ở trẻ sinh non có hệ tiêu hóa kém.
Phần lớn nguyên nhân bất dung nạp lactose ở trẻ do hậu quả của tổn thương đường ruột của trẻ kéo dài. Trong đó các bệnh lý như: viêm dạ dày ruột, nhiễm khuẩn,.nhiễm ký sinh trùng.. là những nguyên nhân chính. Sử dụng kháng sinh dài ngày gây loạn khuẩn ruột, tiêu chảy cũng là nguyên nhân gây tổn thương hệ tế bào tiết và giảm lượng enzym lactase.
II. 5 biểu hiện điển hình của chứng không dung nạp lactose ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ
Không dung nạp lactose (dị ứng đường sữa) cần được phát hiện sớm để thay đổi chế độ dinh dưỡng và có phương án hỗ trợ cải thiện tiêu hóa kịp thời. Điều trị đúng cách càng sớm Tránh ảnh hưởng tới hấp thu và sự phát triển lâu dài của trẻ. Trẻ mắc chứng bất dung nạp lactose thường có các biểu hiện sau:
- Trẻ đầy hơi chướng bụng thường xuyên
- Trẻ tiêu chảy kéo dài, phân lỏng, nhiều nước có mùi chua
- Trẻ buồn nôn, hay nôn trớ, ọc sữa
- Trẻ quấy khóc nhiều hơn
- Bụng trẻ đau quặn, co thắt
III.Theo dõi dinh dưỡng cho bé mắc chứng bất dung nạp lactose
Với các bé mắc chứng bất dung nạp lactose, bố mẹ cần theo dõi chế độ dinh dưỡng và tình trạng tiêu hóa của bé một cách chặt chẽ.
- Với trẻ bú mẹ: Vẫn duy trì nguồn sữa mẹ cho be. Có thể cho trẻ bú xen kẽ với các loại sữa công thức không chứa lactose. Tùy tình trạng rối loạn tiêu hóa để quyết định có cần thiết phải đổi sang các dòng sữa free lactose hay không.
- Với trẻ uống sữa công thức: Khuyến cáo sử dụng sữa công thức không chứa lactose (sữa free lactose). Lưu ý xem các thành phần trong nhãn.sữa thông tin dinh dưỡng khi cho trẻ dùng bất kì loại sữa nào. Tránh dùng các sữa chứa nhiều đường lactose như sữa bò, sữa dê cho trẻ sơ sinh.
- Với các bé lớn đã ăn dặm: hạn chế sử dụng các sản phẩm chứa nhiều lactose cho tới khi hệ tiêu hóa của bé phục hồi hoàn toàn.
- Tham khảo ý kiến bác sĩ về việc bổ sung enzym lactace cho bé
IV. Những sai lầm mẹ thường mắc phải khi bé bất dung nạp lactose
Tình trạng bất dung nạp lactose khá phổ biến ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Tuy nhiên có nhiều bà mẹ vẫn chưa có đủ thông tin và kinh nghiệm trong việc chăm sóc bé. Dẫn đến việc chăm sóc sai cách, làm trầm trọng hơn tình trạng của con.
1. Không tuân thủ việc điều chỉnh dinh dưỡng
2. Kiêng khem quá mức
3. Nhầm lẫn với tình trạng khác
- Bất dung nạp lactose
Trẻ có biểu hiện tiêu chảy sau khi bú sữa mẹ hoặc sữa công thức thông thường khoảng 30 phút – 2 giờ. Số lần đại tiện phụ thuộc vào lượng sữa mà trẻ uống.
- Dị ứng đạm sữa bò
Triệu chứng rầm rộ ngay sau khi trẻ uống sữa bò hoặc các thực phẩm được chế biến từ sữa bò khoảng vài phút đến vài giờ. Ngoài tiêu chảy, trẻ có thể kèm theo phát ban, khó thở… Các triệu chứng này sẽ mất đi nếu ngưng sử dụng sữa bò và chuyển sang các dạng sữa công thức chứa đạm thủy phân.
- Rối loạn tiêu hóa do loạn khuẩn
90% trẻ bị rối loạn tiêu hóa có nguyên nhân do loạn khuẩn đường ruột. Lúc này trẻ sẽ có các triệu chứng như đi ngoài phân lỏng 2-3 lần/ngày, đầy chướng bụng, quấy khóc, nôn trớ. Trẻ sẽ cải thiện nhanh chóng khi được bổ sung đúng loại men vi sinh chứa chủng lợi khuẩn phù hợp.