Mấy hôm nay, vụ gia hạn thời gian sử dụng vắc xin đang nhận được nhiều sự quan tâm của mọi người. Đặc biệt là những vị phụ huynh có con đang trong độ tuổi tiêm chủng. Mọi người lo sợ rằng sử dụng vắc xin được gia hạn này sẽ gây ra hậu quả nghiêm trọng với con cháu. Nhưng không biết có phải vắc xin được gia hạn thì như mọi người nói là sẽ gây nhiều tác dụng phụ, thậm chí ảnh hưởng tới trẻ sau này không nhỉ?
Sau khi tìm hiểu một hồi thì mình thấy câu trả lời được tờ VOV đăng tải đó mọi người. Theo đó, VOV đưa những nhận xét, đánh giá của TS. Bùi Lê Minh (Trưởng ngành Công nghệ Sinh học - Viện Kỹ thuật Công nghệ cao - Đại học Nguyễn Tất Thành).
Vậy cụ thể nhận định của vị tiến sĩ này về vấn đề gia hạn vắc xin, hậu quả khi dùng vắc xin quá hạn thế nào, mình trình bày ở bên dưới mọi người nhé.
Lô vắc xin được gia hạn thêm 3 tháng đang khiến dân tình 'dậy sóng'. Ảnh: NLĐ
Tiêm vắc xin quá hạn thì có sao không?
Theo TS. Minh, cũng giống như các loại thuốc khác, vắc xin cũng có hạn sử dụng. Nguyên tắc thông thường là không được tiêm vắc xin quá hạn. Tuy nhiên, vắc xin không giống với thực phẩm. Thực phẩm khi bị quá hạn thì dễ bị hỏng, không còn giữ được chất lượng ban đầu và có thể gây ngộ độc. Còn với dược phẩm thì hạn sử dụng chủ yếu liên quan tới thời gian mà nó còn ổn định. Và nhà sản xuất phải chịu trách nhiệm pháp lý nếu có sự cố xảy ra trong thời hạn này.
‘Khi vượt quá thời hạn bảo quản, chỉ đơn giản là có nhiều yếu tố ảnh hưởng mà nhà sản xuất không thể đảm bảo và chúng ta cũng không thể chắc chắn là chuyện gì sẽ xảy ra. Vì thế, không nên dùng thuốc quá hạn’, ông nói.
Ông Minh cho rằng: Mặc dù không loại trừ những nguy hiểm tới sức khỏe người dùng, song khi dùng thuốc và vắc xin quá hạn, vấn đề hiệu quả của nó còn bao nhiêu. Nhất là với những loại dùng để điều trị bệnh nghiêm trọng. Với vắc xin, các hướng dẫn về thực hành tiêm chủng khi nhắc tới việc dùng vắc xin quá hạn đều nhấn mạnh rằng: Hiệu quả của vắc xin có thể bị giảm so với vắc xin đang trong thời hạn bảo quản.
TS. Bùi Lê Minh. Ảnh: VOV
‘Nói riêng về vắc xin cô vít, quá hạn bảo quản có thể dẫn tới việc kháng nguyên (vắc xin toàn phần, tiểu phần) hay DNA (vắc xin adenovirus) RNA (vắc xin mRNA) bị phân hủy. Từ đó làm giảm hiệu quả đáp ứng miễn dịch. Có thể khác với cách nhiều người nghĩ nhưng cách xử lý trong trường hợp này thường là bổ sung ngay liều quá hạn đã sử dung’, TS. Minh thông tin.
Trường hợp tiêm vắc xin quá hạn đã từng xảy ra trên thế giới, vậy nếu chẳng may tiêm thì nên làm gì?
Vị tiến sĩ nầy cho biết: Thực tế, các trường hợp tiêm phải vắc xin quá hạn như vắc xin cô vít cũng đã từng xảy ra. Hồi tháng 6 năm nay, ngay tại quảng trường Thời Đại (New York) có 899 người tiêm phải vắc xin Pfizer quá hạn liên tục trong 5 ngày cho tới khi phát hiện. Những người này đều không gặp vấn đề sức khỏe gì. Ngay sau đó, CDC Hoa Kỳ đã công bố là tiêm vắc xin quá hạn không có nguy cơ gì về sức khỏe. Đồng thời, những người này đều sẽ được tiêm bù mũi tiêm nhầm. Sau đó, việc tiêm bù đã được thực hiện lại an toàn.
Hay như hồi tháng 10 năm nay, tại Wellington, New Zealand cũng có 15 người bị tiêm nhầm Pfizer quá hạn. Tháng 11 cũng có 12 trường hợp ở Ontario, Canada bị tiêm nhầm Pfizer quá hạn. Tất cả những người này đều không có vấn đề gì về sức khỏe và được bố trí tiêm bù.
Tiêm vắc xin cho người dân. Ảnh minh họa, nguồn: Internet
Ông Minh nhận định: Vắc xin hiện nay không có các thành phân tương tác với nhau để tạo ra độc tố nếu quá thời gian bảo quản. Song, vật chất di truyền như DNA, RNA hay protein dễ bị phân hủy nếu không được bảo quản đúng cách hoặc quá thời gian bảo quản.
‘Với Pfizer, thời gian từ lúc nghiên cứu đến khi đưa sản phẩm ra thị trường ngắn nên ban đầu công ty chỉ ghi thời hạn là 6 tháng. Đây là thời gian tối đa nhà sản xuất theo dõi được độ ổn định của vắc xin.
Theo thời gian sử dụng, các nghiên cứu về tính ổn định của nó được thực hiện trong thời gian kéo dài hơn 6 tháng. Đây là cơ sở cho việc yêu cầu điều chỉnh kéo dài thời gian bảo quản lên 9 tháng của Pfier với điều kiện bảo quản được đảm bảo.
Việc này cũng đã được FDA (Mỹ) và EMA (Châu Âu) xem xét thông qua dựa trên các tiêu chí kỹ thuật báo cáo bởi công ty. Do đó, nếu trong tương lai công ty tiếp tục yêu cầu điều chỉnh thời hạn bảo quản dài hơn thì cũng chẳng có gì là lạ. Đây là yếu tố thuận lợi hơn cho các nước có tốc độ tiêm chủng thấp có thể dự trữ được vắc xin lâu hơn’, TS. Minh nhận định.
Đồng thời, ông cũng nói rằng chưa từng có sự kiện nghiêm trọng nào liên quan tới việc sử dụng vắc xin cô vít quá hạn. Vì vậy, nếu có sự cố xảy ra thì ngoài việc theo dõi sức khỏe người bị tiêm nhầm, quan trọng hơn là cần đánh giá hiệu quả đáp ứng miễn dịch để quyết định có nên tiêm mũi bù cho người đó hay không.
Tại Việt Nam, chuyện tiêm vắc xin hết hạn chưa từng xảy ra. Nhưng nếu có và gây ảnh hưởng tới sức khỏe người bị tiêm nhầm thì việc bản thân vắc xin quá hạn sẽ không phải yếu tố rủi ro hàng đầu mà chúng ta cần xem xét các yếu tố khác như: Khả năng nhiễm tạp chất (có thể do bảo quản hoặc do nhà sản xuất) cũng như việc tổ chức tiêm chủng có đúng quy chuẩn không.
Đọc thông tin mà chuyên gia chia sẻ trên báo mình thấy cũng phần nào yên tâm hơn rồi. Nước mình thì chưa có nhưng trên thế giới thì đã từng xảy ra và có ai bị làm sao đâu. Đâu có ai lấy sự sống của con dân ra làm trò đùa đâu, nên cứ an tâm mọi người ạ.
Nguồn: Tổng hợp