Nguyên nhân thất bại của phong trào Cần Vương là một trong những bài học lịch sử 11 có giá trị quan trọng giúp hoàn thiện đường lối đánh đuổi quân xâm lược, thể hiện tinh thần chiến đấu quật cường, không chịu khuất phục của nhân dân Việt Nam trước kẻ thù xâm lược. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn tìm hiểu về nguyên nhân thất bại của phong trào Cần Vương cũng như ý nghĩa lịch sử của phong trào nổi bật này.
Tính Chất Địa Phương
Phong trào Cần Vương nổi lên mạnh mẽ trên khắp cả nước nhưng sức kháng cự chỉ có tính chất địa phương. Đa số các lãnh tụ chỉ làm tốt và gây dựng uy tín của họ ở địa phương. Các cuộc nổi dậy thiếu tính liên kết, không có sự thống nhất của phong trào trên quy mô lớn. Khi lãnh tụ bị bắt hay không còn, quân dân sẽ giải tán, không có sự duy trì.
Quan Hệ Với Dân Chúng
Để duy trì sức mạnh chiến đấu, các đội quân còn cướp phá dân chúng, làm mất đi tính đoàn kết, trung thành của một số bộ phận dân chúng.
Mâu Thuẫn Tôn Giáo
Một trong những sai lầm nghiêm trọng đó là sự tàn sát vô cớ đối với những người Công Giáo. Khoảng gần 20.000 giáo dân Công Giáo đã bị giết hại trong khoảng thời gian này. Không ít giáo dân tự vệ đã thông báo tin tức nghĩa quân Cần Vương cho Pháp.
Mâu Thuẫn Sắc Tộc
Một trong những chiến lược sai lầm của nghĩa quân Cần Vương là sự sa thải các quan chức Việt và để cho một vài dân tộc thiểu số quyền tự trị rộng rãi. Người Thượng, các bộ lạc thiểu số đã bắt vua Hàm Nghi, triệt đường liên lạc với Trung Hoa, khiến khí giới quân Cần Vương bị cạn kiệt.
Thiếu Thốn Vũ Khí
Trong suốt thời gian diễn ra phong trào, nền sản xuất vũ khí, công nghiệp của nước ta vẫn khá nghèo nàn, lạc hậu, không thể chống lại vũ khí tối tân, hiện đại của thực dân Pháp.
Lực Lượng Và Chiến Thuật
Hầu hết các cuộc nổi dậy ở địa phương chỉ có thể tấn công vào những lúc sơ hở của địch, không đủ sức chiến đấu trực diện hay đối mặt với lực lượng chính quy của địch.
Tinh Thần Chiến Đấu
Tinh thần chiến đấu của quân Cần Vương nhìn chung còn khá non trẻ. Một số thủ lĩnh đứng đầu có thể chiến đấu đến hơi thở cuối cùng, một vài thủ lĩnh nhanh chóng đầu hàng khi tình thế trở nên bất lợi. Do đó, phong trào suy yếu dần theo thời gian và hoàn toàn dập tắt vào năm 1896.
Một Số Thông Tin Khác
Nguyên nhân dẫn đến phong trào Cần Vương
Nguyên nhân gây bùng nổ phong trào Cần Vương bắt nguồn từ sự đô hộ bất ngờ của thực dân Pháp từ bán đảo Sơn Trà, Đà Nẵng năm 1884. Ngày 05/07/1885, Tôn Thất Thuyết - đại thần nhà Nguyễn - dẫn đầu cuộc phản công đầu tiên và nhanh chóng thất bại.
Vua Hàm Nghi phải sơ tán đến Quảng Trị, tại đây, chiếu Cần Vương được ban ra lần thứ nhất. Chiếu Cần Vương lần 2 được ban tại Ấu Sơn, Hà Tĩnh vào ngày 20/9/1885. Đây chính là yếu tố gây bùng nổ phong trào Cần Vương mạnh mẽ.
Ý nghĩa Chiếu Cần Vương của vua Hàm Nghi
Nội dung Chiếu Cần Vương mang sức khích lệ mạnh mẽ, kêu gọi toàn dân ra đứng lên chống lại thực dân Pháp. Chiếu thư lên án sự xâm lược bất hợp pháp, vô lại của thực dân, những quan triều đình phản bội.
Nhà vua kêu gọi sĩ phu, văn nhân, nhân dân cả nước giúp thiên triều đánh đuổi thực dân, khôi phục chế độ phong kiến. Tất cả làm nên phong trào Cần Vương phát triển mạnh mẽ, sục sôi suốt 12 năm ròng.
Đặc điểm phong trào Cần Vương
- Diễn biến phong trào Cần Vương nổi bật nhất ở khu vực Bắc Kỳ và Trung Kỳ,v.v.. Các cuộc khởi nghĩa diễn ra trên cả nước nhưng với tính chất đơn lẻ, thiếu liên kết, cuộc khởi nghĩa trở nên rời rạc, không chất lượng.
- Lực lượng chính của phong trào Cần Vương: tầng lớp nông dân, công nhân, nhân dân cả nước,v.v..
- Lãnh đạo phong trào Cần Vương: văn thân, sĩ phu sục sôi tinh thần đánh đuổi giặc Pháp, tuy nhiên không có nhiều kiến thức, sức khỏe tham gia chiến đấu.
Ý nghĩa lịch sử phong trào Cần Vương
Phong trào Cần Vương có ý nghĩa vô cùng to lớn đối với nhân dân ta giai đoạn cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX. Dù không thành công, phong trào đã cho thấy tinh thần yêu nước, không chịu khuất phục trước thực dân Pháp của nhân dân Việt Nam. Phong trào Cần Vương là một trong những kinh nghiệm chiến đấu quý báu giúp nhân dân ta hoàn thiện đường lối chống Pháp trong hơn 40 năm sau này.
Tại sao nói “Cuộc khởi nghĩa Hương Khê là tiêu biểu nhất”?
Đây là cuộc khởi nghĩa cuối cùng có quy mô lớn nhất trải rộng 4 tỉnh lớn nhất Bắc Trung Kì: Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình. Khởi nghĩa Hương Khê kéo dài từ năm 1885 đến năm 1896 mới kết thúc.
Cuộc khởi nghĩa được dẫn dắt bởi những tướng lĩnh tài ba nhất nước ta thời bấy giờ. Đây là cuộc khởi nghĩa lớn mang tính vĩ mô khi nhân dân đã tạo được vũ khí là súng trường, có kế hoạch tác chiến bài bản. Khởi nghĩa kết thúc cũng là lúc phong trào Cần Vương chống Pháp chấm dứt hoàn toàn.
Tổng Kết
Phong trào Cần Vương là phong trào có dấu mốc lịch sử quan trọng trong cuộc đấu tranh chống thực dân Pháp kéo dài gần hơn 70 năm của dân tộc ta. Nguyên nhân thất bại của phong trào Cần Vương đã cho nhân dân ta bài học sâu sắc để cải thiện đường lối, chiến thắng thực dân Pháp xâm lược vào năm 1954 lịch sử.
Bài viết thuộc tác giả VanHoaNet - thành viên Cộng đồng Phụ nữ Việt Nam! Nếu bạn sử dụng bài viết cho mục đích cá nhân, vui lòng ghi rõ! Xin cảm ơn!
----------------------------------------------------------------------------------------------
Có thể bạn quan tâm: