Theo kế hoạch, sang năm 2023, Luật BHXH sửa đổi sẽ được trình trước Quốc hội và dự kiến thông qua vào năm 2024, có hiệu lực từ năm 2025. Trước thềm thông qua dự thảo Luật mới, có lẽ vấn đề mọi người quan tâm nhất chính là LƯƠNG HƯU.
Xoay quanh chủ đề này, có nhiều câu hỏi đặt ra rằng theo dự Luật mới, người lao động phải đóng BHXH bao nhiêu năm mới được nhận lương hưu và tuổi nghỉ hưu có thay đổi không?
Mới đây, theo trang VnExpress đưa tin, Bộ trưởng Bộ Lao động Thương binh và Xã hội cho biết sẽ giảm thời gian đóng BHXH từ 20 năm xuống còn 15 năm và hướng tới 10 năm để người lao động sớm được hưởng lương hưu.
Đồng tình với đề xuất này, một đại biểu Quốc hội lý giải thêm Luật BHXH hiện nay còn nhiều bất cập, đặc biệt ở chỗ phải đóng BHXH 20 năm trở lên mới được nhận lương hưu, trong khi thực tế rất nhiều doanh nghiệp tìm mọi cách để chấm dứt hợp đồng với người lao động trong độ tuổi từ 40 – 45 tuổi. Do đó, mong rằng Luật sớm sửa đổi để đảm bảo quyền lợi cho người lao động và cũng là để hạn chế rút BHXH một lần. Thực tế, ai cũng biết rút BHXH xong về già sẽ không được nhận lương hưu nữa nhưng mà nhiều khi khó khăn quá, vả lại thời gian đóng dài nên đành phải rút.
Theo chia sẻ của Bộ trưởng Bộ Lao động Thương binh và Xã hội, tình trạng người dân kéo nhau đi rút BHXH một lần trong thời gian qua là không tốt, gây nên hệ lụy lâu dài với tương lai lao động lẫn chính sách an sinh xã hội. Vì vậy, trong thời gian tới cần phải sửa Luật để nâng cao chất lượng đời sống và phúc lợi của người lao động, cũng là để hạn chế rút BHXH một lần.
Tuy đề xuất rút ngắn thời gian đóng BHXH để được hưởng lương hưu nhưng vẫn không thay đổi nguyên tắc đóng nhiều hưởng nhiều và đóng ít hưởng ít, bà con xem để cân nhắc lựa chọn nên kéo dài thời gian tham gia BHXH hay không. Được biết, dự Luật mới này sẽ tạo cơ hội để khuyến khích bà con lao động đóng BHXH lâu hơn và nghiêm cấm mọi hành vi lợi dụng lúc khó khăn để o ép, chuyển đổi mua bán sổ BHXH.
Đứng trước đề xuất mới này, nhiều người lao động cho hay rằng họ mong được giảm tuổi nghỉ hưu hơn là hạ năm đóng BHXH.
Điển hình như trường hợp của chị G., 52 tuổi, chị kể chị tính cuối năm nay sẽ nghỉ việc để về quê bởi không kham nổi công việc hiện tại ở nhà máy. 15 năm qua chị vừa làm chính và làm thêm để cả 2 vợ chồng có tổng thu nhập khoảng 25 triệu đồng/tháng. Đối với chị, chỉ có tăng ca mới có thể tăng thu nhập. Từng làm nhiều công ty rồi nhưng công ty chị hiện đang làm gắn bó lâu nhất vì có tổ chức làm thêm giờ nhằm tạo điều kiện cho lao động tăng nhu nhập. Nhưng mà lúc còn trẻ thì được, chứ giờ lớn tuổi rồi tay chân cũng chậm chạp, mắt kém nên tiến độ công việc không còn nhanh như trước nữa. Để đảm bảo guồng công việc, chị đành chuyển sang bộ phận khác, đổi lại chị phải đứng nhiều hơn. Chỉ trong thời gian ngắn sức khỏe chị suy giảm rõ rệt, bản thân cảm thấy không thể làm việc lâu dài được.
Đối chiếu với quy định, chị cần làm việc thêm 5 năm nữa mới đạt đủ tuổi nghỉ hưu, song chị cho rằng phải chờ đến đó còn quá lâu, trong khi thực tại chị gần như hết sức lao động. Việc giảm số năm đóng BHXH xuống còn 15 năm hay 10 năm, với chị không có ý nghĩa vì vẫn phải chờ tới tuổi mới được được nhận lương. Chờ lâu nên có thể khi nghỉ việc, vợ chồng chị sẽ rút BHXH một lần. Theo tính toán, số tiền BHXH một lần dự kiến vợ chồng chị nhận được sẽ hơn 200 triệu đồng. Nhiêu đó có thể mang về quê để xây nhà rồi góp vốn nuôi tôm.
Thật ra, trường hợp như chị G. không phải là cá biệt, nhiều người lao động nghe thông tin dự thảo mới cũng hoang mang lắm. Vì tầm 40 – 45 tuổi, mọi người đã không còn khỏe để làm tốt công việc, đa số sẽ được bố trí làm việc đơn giản, còn số ít người có kỹ năng sẽ được xem xét để đề bạt lên làm quản lý. Dù vậy, khá nhiều người vẫn chọn rời bỏ công việc vì cho rằng bản thân không đáp ứng nổi thời gian làm việc.
Cho nên nếu điều luật này được thông qua, lẽ dĩ nhiên họ sẽ phải chờ thêm 15 – 20 năm nữa mới được nhận lương hưu – một khoảng thời gian khá dài đối với họ. Qua khảo sát, tuổi nghề với tuổi nghỉ hưu của nhiều nhóm lao động khá xa nhau, đặc biệt là khối trực tiếp sản xuất, có khi lên đến 10 – 20 năm. Thậm chí có nhiều người cho biết sẽ không đóng BHXH nữa vì sợ chính sách thay đổi và phần cũng muốn có tiền để phụ giúp gia đình.
Theo lộ trình, tuổi nghỉ hưu của lao động nam sẽ tăng dần đến 62 tuổi vào năm 2028, còn lao động nữ sẽ tăng dần đến 60 tuổi vào năm 2035. Việc giảm số năm đóng BHXH để được nhận lương sẽ làm cho nhiều người lao động có cảm giác phải chờ rất lâu mới được nhận tiền, có khi đến 20 năm.
Thực trạng bây giờ cho thấy khi bắt buộc phải đóng BHXH đủ 20 năm, nhiều người lao động đã chọn nghỉ trước 1 năm, tức là đóng đủ 19 năm rồi nghỉ để được nhận BHXH một lần. Nếu kéo giảm số năm đóng BHXH bắt buộc thì quá trình sẽ tiếp tục bị chẻ nhỏ nữa.
Vì thế ngoài giảm số năm đóng BHXH xuống, theo đại diện Liên đoàn Lao động tỉnh Bình Dương, có lẽ cần phải có thêm chính sách hỗ trợ nhất định. Chẳng hạn như nếu không thể tiếp tục làm việc tại công ty, phải làm các công việc bấp bênh và có xác nhận của địa phương thuộc diện khó khăn, trong lúc chờ nghỉ hưu sẽ được nhận trợ cấp theo lãi tiền gửi ngân hàng, lãi đầu tư của quỹ BHXH hoặc được cấp thẻ BHYT miễn phí. Hơn nữa, đối với một số ngành nghề đặc thù cũng nên có chính sách giải quyết chế độ hưu sớm hoặc tạo điều kiện để họ được chuyển đổi nghề nghiệp…
Có như vậy, mới gắn kết nhiều người lao động cùng tham gia vào hệ thống BHXH để đảm bảo quyền lợi cho mình sau này.