Đăng ký bản quyền tác giả hay thường được gọi là đăng ký bảo hộ quyền tác giả, tác quyền là việc Cơ quan nhà nước mà cụ thể là Cục Bản quyền tác giả ghi nhận một cá nhân/ tổ chức tiến hành thủ tục xác lập quyền của mình đối với một tác phẩm cụ thể. Từ đó thông qua các quy định của pháp luật nhà nước sẽ cho chủ sở hữu, tác giả của tác phẩm quyền chống lại các hành vi vi phạm, sao chép, đạo nhái…tác phẩm gốc ban đầu.
Đăng ký bản quyền tác giả không phải là thủ tục bắt buộc để một tác phẩm được bảo hộ, tuy nhiên việc đăng ký có ý nghĩa rất lớn trong quá trình xử lý vi phạm khi cá nhân hoặc tổ chức đã đăng ký bảo hộ bản quyền tác gỉa sẽ không phải chứng minh quá trình sáng tạo của mình.
Ai có quyền nộp đơn đăng ký bản quyền tại Việt Nam ?
Cơ sở pháp lý: Điều 13 Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005 được sửa đổi bổ sung năm 2009 và 2019
Các chủ thể được quyền đăng ký bản quyền tại Việt Nam.
Tổ chức cá nhân không phân biệt là người Việt Nam/ có hiện diện thương mại tại Việt Nam hay không được quyền nộp đơn đăng ký bản quyền tại Việt Nam khi:
- Tự sáng tạo ra tác phẩm.
- Đầu tư tài chính để tạo ra tác phẩm và có thoả thuận với tác giả (người trực tiếp tạo ra tác phẩm)
- Công ty khi người sáng tạo ra tác phẩm là nhân viên của công ty, thực hiện công việc theo hợp đồng và tác phẩm là một phần của công việc (trừ khi có thoả thuận khác).
- Trường học, trung tâm nghiên cứu đối với các công trình nghiên cứu khoa học, nghiên cứu sinh….
- Các bên chủ sở hữu tác phẩm theo hợp đồng chuyển nhượng tác phẩm…
Các hình thức tác phẩm được đăng ký bản quyền tại Việt Nam.
Các tác phẩm được bảo hộ
Các tác phẩm dưới đây được chấp nhận bảo hộ bản quyền tác giả tại Việt Nam.
- Tác phẩm viết: Sách, truyện, giáo trình, bài giảng.
- Tác phẩm mỹ thuật ứng dụng: Logo; bản vẽ; hoạ tiết; hình ảnh bao bì sản phẩm.
- Tác phẩm văn học, nghệ thuật, sân khấu, phim, kịch bản phim, kịch bản chương trình truyền hình.
- Bài hát, lời nhạc, giai điệu âm nhạc.
- Chương trình máy tính; Phần mềm; Giao diện Website; Ứng dụng di động.
- Các tác phẩm phái sinh: Chuyển tác; dịch thuật
Các loại hình tác phẩm không được bảo hộ:
+ Tin tức thời sự.
+ Văn bản thuần tuý.
+ Văn bản quy phạm pháp luật.
Thủ tục và quy trình đăng ký bản quyền tác giả.
Đăng ký bản quyền tác giả được thực hiện tại Cục bản quyền thông qua quy trình gồm 4 bước cụ thể như sau:
Bước 1: Soạn thảo và chuẩn bị hồ sơ
Người nộp hồ sơ cần chuẩn bị bộ hồ sơ đăng ký bản quyền tác giả (file cứng) bao gồm:
- Tờ khai đăng ký bản quyền/ quyền liên quan theo mẫu.
- Bản sao chứng minh thư nhân dân của tác giả.
- Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh (Nếu chủ sở hữu là công ty).
- Hồ sơ chứng minh quyền đăng ký quyền tác giả.
- Bản mẫu tác phẩm đăng ký bản quyền/ đăng ký quyền liên quan.
Bước 2: Nộp hồ sơ tại Cục bản quyền tác giả
Hồ sơ sau khi được chuẩn bị tại Bước 1, người nộp hồ sơ sẽ nộp trực tiếp hoặc nộp qua đường bưu điện tới Cục bản quyền tác giả theo địa chỉ Số 33 Ngõ 294 đường Kim Mã, quận Ba Đình, thành phố Hà Nội.
Người nộp đơn cũng có thể nộp đơn thông qua đơn vị đại diện của Cục bản quyền tác giả cấp phép.
Bước 3: Thẩm định hồ sơ
Chuyên viên sẽ thẩm định hồ sơ trong thời gian 20 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được Hồ sơ đăng ký (hoàn chỉnh theo Bước 1 ở trên).
Nội dung thẩm định:
- Thông tin của tác giả, chủ sở hữu.
- Mẫu hồ sơ/ tờ khai.
- Phần mô tả tác phẩm trong tờ khai.
- Nội dung của tác phẩm không sao chép, không đạo nhái, không vi phạm đạo đức, vi phạm pháp luật.
Kết thúc Bước thẩm định hồ sơ, chuyên viên sẽ ra thông báo về việc chấp nhận cấp Giấy chứng nhận, hoặc từ chối tiếp nhận hồ sơ (để người nộp sửa chữa hoặc rút bỏ hồ sơ).
Bước 4: Thông báo nộp lệ phí cấp Giấy chứng nhận đăng ký bản quyền tác giả.
Sau khi nhận được thông báo chấp nhận về việc được cấp giấy chứng nhận, người nộp đơn cần tiến hành nộp lệ phí cấp văn bằng và lệ phí đăng bạ quốc gia để chính thức được ghi nhận việc đăng ký bản quyền tác giả cho tác phẩm của mình.
Lệ phí đăng ký bản quyền tác giả.
Căn cứ pháp lý: Điều 4 Thông tư 211/2016/TT-BTC
| Loại hình tác phẩm | Mức thu |
| Đăng ký quyền tác giả | |
| a) Tác phẩm văn học, khoa học, sách giáo khoa, giáo trình và tác phẩm khác được thể hiện dưới dạng chữ viết hoặc ký tự khác (gọi chung là loại hình tác phẩm viết); b) Bài giảng, bài phát biểu và bài nói khác; c) Tác phẩm báo chí; d) Tác phẩm âm nhạc; đ) Tác phẩm nhiếp ảnh. | 100,000 |
| a) Tác phẩm kiến trúc; b) Bản họa đồ, sơ đồ, bản đồ, bản vẽ liên quan đến địa hình, công trình khoa học. | 300.000 |
| a) Tác phẩm tạo hình; b) Tác phẩm mỹ thuật ứng dụng. | 400.000 |
| a) Tác phẩm điện ảnh; b) Tác phẩm sân khấu được định hình trên băng, đĩa. | 500.000 |
| Chương trình máy tính, sưu tập dữ liệu hoặc các chương trình chạy trên máy tính | 600.000 |
| Đăng ký quyền liên quan đến tác giả | |
| Cuộc biểu diễn được định hình trên: | |
| a) Bản ghi âm; b) Bản ghi hình; c) Chương trình phát sóng. | 200.000 300.000 500.000 |
| Bản ghi âm | 200.000 |
| Bản ghi hình | 300.000 |
| Chương trình phát sóng | 500.000 |
Thời hạn bảo hộ quyền tác giả.
Được quy định chi tiết tại Khoản 8 Điều 1 Luật sở hữu trí tuệ sửa đổi, bổ sung năm 2009. Trong đó chia ra Quyền nhân thân và Quyền tài sản.
Riêng về thời hạn bảo hộ quyền tác giả đối với tác phẩm di cảo được quy định chi tiết tại Điều 24 Nghị định 22/2018/NĐ-CP.
Cơ quan quản lý, cấp, huỷ bỏ Giấy chứng nhận đăng ký bản quyền tác giả.
Căn cứ theo Quyết định số 3954/QĐ-BVHTTDL thì Cục Bản Quyền Tác giả Việt Nam là tổ chức thuộc Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch có chức năng tham mưu giúp Bộ trưởng thực hiện quản lý nhà nước về bảo hộ quyền tác giả, quyền liên quan và công nghiệp văn hóa trong cả nước theo chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước.
Cục bản quyền tác gỉa có trụ sở chính tại Hà Nội và hai văn phòng đại diện ở Đà Nẵng và Thành phố Hồ Chí Minh.
Trụ sở Cục bản quyền: Số 33 Ngõ 294/2 Kim Mã, Quận Ba Đình, TP.Hà Nội.
Cục bản quyền tác giả khu vực Miền Trung: 58 đường Phan Chu Trinh, Quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng.
Cục Bản quyền tại khu vực miền Nam: Số 170 đường Nguyễn Đình Chiểu, Quận 3, thành phố Hồ Chí Minh.
Dịch vụ đăng ký bản quyền tác giả.
ANS Law là đơn vị đại diện được Cục bản quyền tác giả cấp phép. Theo đó, ANS Law có chức năng và năng lực để đại diện cho tác giả, chủ sở hữu tiến hành soạn thảo, nộp, theo dõi hồ sơ cũng như làm việc trực tiếp theo uỷ quyền với chuyên viên Cục bản quyền tác giả.
Việc sử dụng dịch vụ đăng ký bản quyền sẽ giúp cho người nộp hồ sơ tiết kiệm được thời gian chuẩn bị hồ sơ, nộp hồ sơ. Đặc biệt trong trường hợp tác phẩm phức tạp việc mô tả và làm tờ khai đăng ký sẽ quyết định tới phạm vi bảo hộ quyền.
Các công việc mà ANS Law sẽ thực hiện khi đăng ký bản quyền cho khách hàng:
- Tư vấn về quyền nộp đơn, quyền đăng ký.
- Phân tích về hồ sơ cần thiết phải cung cấp, đặc biệt trong trường hợp tác phẩm được tạo thành bởi Hợp đồng hợp tác, hợp đồng lao động hoặc thuê mướn.
- Soạn thảo hồ sơ theo đúng yêu cầu của pháp luật.
- Thay mặt khách hàng nộp hồ sơ tại Cục bản quyền tác giả.
- Cập nhật tình trạng hồ sơ thường xuyên cho khách hàng.
- Tiến hành làm việc cùng chuyên viên thẩm định hồ sơ, tiến hành trả lời, bổ sung các yêu cầu (nếu có) từ phía Cục bản quyền tác giả.
- Nhận và bàn giao cho khách hàng Giấy chứng nhận đăng ký bản quyền tác giả.
- Theo dõi các hành vi vi phạm, đại diện quyền chủ sở hữu tiến hành các hoạt động cảnh báo, xử lý vi phạm.
- Tư vấn hợp đồng chuyển giao, hợp tác, chuyển nhượng sau khi được cấp giấy chứng nhận.