Tất cả chúng ta đều có hai tiếng nói khác nhau bên trong mình: một nuôi dưỡng chúng ta, và còn lại là tiếng nói chỉ trích. Cả hai giọng nói này đều có vai trò riêng.
Người nuôi dưỡng mang đến lòng trắc ẩn và sự khích lệ, trong khi nhà phê bình giúp ta nhận ra mình đã sai ở đâu và cần làm gì để điều chỉnh mọi thứ đúng đắn. Nhưng đối với hầu hết mọi người, nhà phê bình thường đi quá đà: chúng mắng mỏ, làm ta xấu hổ, bắt bẻ và tìm lỗi liên tục. Nhà phê bình trở nên to lớn và mạnh mẽ, trong khi người nuôi dưỡng nhỏ bé và không hiệu quả, làm suy giảm tâm trạng, giá trị bản thân và khả năng phục hồi của bạn.
Có những cách tốt để thiết lập lại sự cân bằng này bằng cách kiềm chế người chỉ trích và củng cố người nuôi dưỡng.
ĐẦU TIÊN, HÃY CỐ GẮNG QUAN SÁT CÁCH NHÀ PHÊ BÌNH HOẠT ĐỘNG
Lưu ý xem bạn có giảm thiểu hoặc gạt bỏ nỗi đau, nhu cầu và quyền chính đáng của mình hay không? Hãy để ý xem những suy nghĩ nhỏ nhặt làm giảm thành tích của bạn như: “Ồ, bất cứ ai cũng có thể làm được điều đó. . . nhưng nó không hoàn hảo. . . Còn những lần mình đã làm sai thì sao? ” Quan sát mọi nghi ngờ lặp đi lặp lại hoặc làm bạn nản lòng về hy vọng và ước mơ của mình.
HÃY NHẬN BIẾT SỰ TỨC GIẬN ĐỐI VỚI BẢN THÂN DƯỜNG NHƯ KHÔNG TƯƠNG XỨNG VỚI NHỮNG GÌ ĐÃ XẢY RA
Lắng nghe bên trong để biết giọng điệu của những lời chì triết, phán xét hoặc làm cho bạn xấu hổ - giống như ai đó đang la mắng bạn. Nhận ra bất kỳ thái độ nào mà bạn luôn phải làm nhiều hơn để đủ tốt. Và xác định mọi hành vi tự lên án quá mức, ví dụ như những suy nghĩ: “Bạn nên xấu hổ về bản thân” hoặc “Bạn là một người xấu”. Khi bạn quan sát những gì đang xảy ra trong tâm trí mình, hãy gắn nhãn nó bằng các thẻ như “tôi đang tự phê bình”, “nhà phê bình nói rằng nỗi đau của tôi không quan trọng”.
HÃY XEM XÉT THÁI ĐỘ TỰ PHÊ BÌNH ĐÃ PHÁT TRIỂN BÊN TRONG BẠN NHƯ THẾ NÀO
Khi lưu tâm đến cuộc đối thoại nội tâm, bạn có thể nhận thấy điều gì đó quen thuộc về lời nói, giọng điệu hoặc thái độ của nhà phê bình. Nó có làm bạn nhớ đến bất cứ ai - cha mẹ, anh chị em, họ hàng, giáo viên, huấn luyện viên không? Bằng cách lắng nghe chính mình, bạn có thể nghe thấy sự giáo điều, khắc nghiệt và vô lý trong phần lớn những gì nhà phê bình nội tâm nói.
Quan sát những lời chỉ trích có thể giúp bạn tách biệt những lời nói với giá trị con người mình: Bạn có thể nghe thấy lời chỉ trích, nhưng bạn không phải người như vậy. Quan sát một cách bình tĩnh làm cho tiếng nói của nhà phê bình bên trong bạn bớt dữ dội hơn và trở nên hợp lý hơn.
KHI NHÀ PHÊ BÌNH BẮT ĐẦU KHÔNG LÊN TIẾNG, HÃY HƯỚNG VỀ NGƯỜI NUÔI DƯỠNG BÊN TRONG BẠN NHƯ MỘT NƠI NƯƠNG TỰA VÀ MỘT ĐỒNG MINH
Điều này giúp bảo vệ và khuyến khích khi bạn bị người khác chỉ trích hoặc khi mọi thứ căng thẳng, hoặc đáng thất vọng. Đó là một nguồn chính của sự tự tin và khả năng phục hồi.
TRANH LUẬN CHỐNG LẠI NHÀ PHÊ BÌNH BÊN TRONG CỦA BẠN VÀ THỰC SỰ CÓ Ý ĐỊNH GIÀNH CHIẾN THẮNG
Viết ra một trong những dòng tiêu biểu của nhà phê bình (ví dụ: “Bạn luôn thất bại”) và sau đó viết ra ba hoặc nhiều phản bác đáng tin cậy (những lần bạn đã thành công). Nói chuyện với bản thân bằng những cách hữu ích, chẳng hạn như: “Lời chỉ trích này có một phần sự thật trong đó, nhưng mọi thứ khác đều bị phóng đại hoặc không đúng sự thật”; hoặc "Điều này không giúp ích gì cho tôi và tôi không cần phải nghe nó." Bạn cũng có thể thử coi nhà phê bình bên trong như một thứ gì đó thiếu uy tín. Hãy tưởng tượng nó như một nhân vật phản diện trong phim hoạt hình.
HÃY NGHĨ VỀ MỘT NGƯỜI MÀ BẠN CẢM THẤY HỌ LÀ NGƯỜI TỐT
Không cần phải là một vị thánh - chỉ cần một người đàng hoàng và chân thành. Sau đó, hãy nghĩ về một người khác mà bạn coi là người tốt. Chú ý tần suất bạn nhìn thấy những phẩm chất tốt ở người khác, ngay cả ở những người mà bạn không biết rõ. Bây giờ hãy xoay chuyển tình thế và hiểu rằng hầu hết mọi người đều giống như bạn. Họ cũng thường nhận ra rằng ai đó là một người tốt, bạn cũng vậy.
NHẬN RA NHỮNG PHẨM CHẤT TỐT CỦA BẢN THÂN
Bạn có thể nhìn nhận bản thân theo cách mà người khác nhìn nhận về bạn, về cơ bản là tốt và xứng đáng. Đối với nhiều người, điều này khá khó thực hiện. Nó có thể cảm thấy như một điều cấm kỵ, một cái gì đó không được phép. Nhưng tại sao không? Nếu bạn nhận ra tính tốt cơ bản ở người khác và họ cũng nhận ra điều đó ở bạn là ổn, thì tại sao bạn không nhận ra và chấp nhận điều đó ở bản thân mình?
HÃY NHẬN BIẾT VỀ SỰ CHÍNH TRỰC VÀ TÌNH YÊU THƯƠNG SÂU BÊN TRONG BẠN, NGAY CẢ KHI CHÚNG KHÔNG RÕ RÀNG
Hãy để cảm giác tự tin vào giá trị vốn có của bạn lớn dần lên và lấp đầy tâm trí bạn và chìm đắm trong đó; cố gắng làm điều này thường xuyên mỗi ngày. Bất kể thăng trầm, thành công và thất bại, tình yêu và mất mát; bạn có thể tìm thấy niềm an ủi và sức mạnh khi biết mình là một người tốt.
Chỉ trích bản thân có thể đã trở thành một thói quen bạn học từ rất nhỏ, và đeo đuổi suốt đến năm tháng bạn trưởng thành. Tháo gỡ một thói quen nhiều năm có thể khó khăn, và đôi lúc, những thói quen trở nên vô thức đến mức bạn không thấy chúng ảnh hưởng rõ ràng. Do đó, một chuyên gia tâm lý được đào tạo bài bản có thể giúp bạn nhận diện tốt hơn, đồng hành cùng bạn để xoa dịu tiếng nói chỉ trích, và cân bằng lại với những lời khuyến khích, động viên mà bạn xứng đáng nhận được. Bạn liên hệ với Healthy Mind qua m.me/healthymindvn để được tham vấn tâm lý với chuyên gia, bác sĩ nhé!