Với tác dụng ngừa thai sau khi đã quan hệ, thuốc tránh thai khẩn cấp đang được giới trẻ coi như một loại "thần dược" chữa cháy. Tuy nhiên, ít người biết rằng việc lạm dụng loại thuốc này sẽ hạn chế sự phát triển và rụng trứng, nếu dùng quá liều có thể dẫn tới vô sinh.


Bác sĩ Nguyễn Huy Bạo, Giám đốc Bệnh viện (BV) Phụ sản Hà Nội cho biết, BV thường xuyên phải điều trị cho các bệnh nhân nhập viện bởi tác dụng phụ của thuốc tránh thai khẩn cấp. Đa số họ là thiếu nữ.


Ghi nhận của các bác sĩ tại BV Phụ sản Hà Nội cho thấy giới trẻ coi thuốc tránh thai khẩn cấp là lựa chọn tối ưu, bởi vì: Dùng thuốc tránh thai khẩn cấp không "mất cảm giác" như dùng bao cao su; "bí mật" hơn dùng thuốc tránh thai hàng ngày; quan trọng nhất là có thể tránh thai khi mọi sự... đã rồi!


Việc mua thuốc tránh thai khẩn cấp dễ không khác gì mua kẹo. Trên đường đến nhà nghỉ, hoặc từ nhà nghỉ ra, các cặp tình nhân choai choai chỉ cần tạt vào bất cứ hiệu thuốc nào bên đường, không cần đơn của bác sĩ vẫn có ngay một vỉ thuốc tránh thai khẩn cấp, tác dụng ngừa thai 72 giờ sau khi quan hệ.


Việc giới trẻ quan hệ trước hôn nhân ngày càng nhiều, cộng với tình trạng bán thuốc tràn lan không theo đơn đã khiến nhiều người lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp. Với loại thuốc này, liều dùng tối đa được khuyến cáo là 4 viên mỗi tháng, tương đương với 2 lần quan hệ tình dục không bảo vệ.


Thực tế, do không đọc kỹ hướng dẫn, hoặc biết có hướng dẫn như thế nhưng "trót" quan hệ nhiều hơn, hoặc do tâm lý sợ "dính" thai nên dùng nhiều một tí cho chắc ăn, nhiều người đã uống tới 10, thậm chí không nhớ nổi là bao nhiêu viên.


Các tác dụng phụ thường xảy ra ngay sau đó là buồn nôn, chóng mặt, xuất huyết đột ngột, kéo dài dẫn tới mất máu. Còn về lâu dài, việc lạm dụng loại thuốc này sẽ hạn chế sự phát triển và rụng trứng, nếu dùng quá liều niêm mạc tử cung sẽ bị teo lại, trứng không làm tổ được, có thể dẫn tới vô sinh.


Tránh thai mà vẫn... mang thai


Việt Nam hiện được xếp thứ ba trên thế giới về tỷ lệ nạo phá thai. Theo số liệu thống kê, mỗi năm Việt Nam có 420.000 ca nạo phá thai ở tuổi vị thành niên, 5% sinh con trước 18 tuổi. Một trong những nguyên nhân là sử dụng phải thuốc tránh thai giả.


Hiện nay thuốc tránh thai khẩn cấp là một trong những mặt hàng bán chạy ở các nhà thuốc, và đó cũng chính là một trong những loại thuốc được... làm giả nhiều nhất. Tại BV Phụ sản Hà Nội, nhiều người đến làm các thủ tục phá thai cho biết trước đó họ đã dùng thuốc tránh thai Postinor, nhưng không phân biệt được đâu là thuốc thật thuốc giả, bởi vì ngay cả người bán thuốc cũng bị lừa.


Ngoài ra, theo các bác sĩ, thuốc tránh thai khẩn cấp không phải là "thần dược". Hiệu quả thực tế của nó chỉ đạt 75% và nếu dùng càng nhiều lần thì hiệu quả trong những lần sau càng giảm. Nếu uống thuốc sau quan hệ quá 72 giờ hoặc bị nôn mà không uống bù thì cũng không có tác dụng. Ngoài ra, khi dùng đồng thời với một số loại kháng sinh hay thuốc ngủ, hiệu quả ngừa thai cũng bị giảm sút.


Thuốc tránh thai khẩn cấp thường được dùng cho những cặp vợ chồng lớn tuổi ít giao hợp hay vợ chồng thường ở xa nhau, gặp gỡ ngẫu hứng; dùng khi các biện pháp tránh thai khác bị trục trặc đột xuất (như dùng bao cao su bị rách, quên dùng thuốc tránh thai hàng ngày nhưng không bù kịp, tính sau ngày giao hợp an toàn, vòng tránh thai bị tụt) hoặc dùng trong những trường hợp bắt buộc như bị cưỡng hiếp.


Việc những người trẻ chưa lập gia đình, đang tuổi vị thành niên thoải mái dùng thuốc này, theo bác sĩ Nguyễn Huy Bạo: "Ích lợi là giảm bớt tình trạng có thai trước hôn nhân nhưng nếu lạm dụng sẽ nguy hiểm, đồng thời tạo ra tâm lý không tốt trong đời sống vợ chồng sau này".