Đền ông Hoàng Bảy Bảo Hà - Lào Cai không chỉ là điểm đến tâm linh mà còn là điểm du lịch nổi tiếng cho du khách tới Lào Cai trong nhiều năm qua. Được bộ Văn Hóa xếp hạng di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia; Đến nay được tỉnh Lào Cai chú trọng phát triển du lịch tâm linh.
Huyền thoại về ngôi đền thiêng
Lịch sử ghi chép, vùng Bảo Hà xưa kia có vị trí quan trọng về phòng thủ biên giới, là cửa trạm của phòng tuyến sông Hồng phía Tây Bắc. Vào cuối đời Lê (niên hiệu Cảnh Hưng 1740 - 1786) khắp vùng phủ Quy Hóa, nhất là châu Thủy Vĩ và châu Văn Bàn luôn bị giặc cướp phương Bắc tràn sang cướp phá.
Trước cảnh đau thương tang tóc, lại có nguy cơ bị xâm lược, tướng Nguyễn Hoàng Bảy được triều đình giao trọng trách trấn thủ vùng biên ải, khởi binh dẹp loạn. Tại đây, danh tướng đã tổ chức cho các thổ ty, tù trưởng luyện tập binh sĩ… Sau đó, Ông thống lĩnh quân thủy và quân bộ tiến đánh giặc ở Lào Cai, đuổi quân giặc sang vùng Vân Nam, giải phóng các châu thuộc phủ Quy Hóa.
Sau khi giải phóng phủ Quy Hóa, ông chiêu dụ các thổ hào địa phương đón người Dao, người Thổ và đặc biệt là người "Nùng áo xanh" khai khẩn lập điền, lập ấp xây dựng quê hương.
Tuy nhiên, với âm mưu tái chiếm, giặc phương Bắc nhiều lần đưa quân tiến đánh vùng biên nước ta, ông Nguyễn Hoàng Bảy đã cùng quân, dân đã anh dũng chống trả. Song trong một trận chiến không cân sức với lực lượng của tên tướng giặc Tả Tủ Vàng Pẹt, ông Nguyễn Hoàng Bảy đã hi sinh. Xác ông bị bọn giặc ném xuống sông Hồng, trôi theo dòng về xuôi.
Huyền thoại trong dân gian kể rằng kì lạ thay, xác của ông trôi đến đoạn sông thuộc khu vực Đền Bảo Hà ngày nay thì dừng lại. Lúc đó, trời bỗng chuyển gió, mây vần vũ, kết thành hình con ngựa lớn, từ thi thể ông phát ra ánh hào quang lộng lẫy, hồn ông từ từ rời khỏi xác và nhảy lên lưng ngựa bay vút đi. Sau đó, trời bỗng quang đãng, mây ngũ sắc kết thành hình tứ linh chầu hội. Nhân dân trong vùng thấy vậy, biết Bảo Hà là vùng đất linh thiêng, linh hồn ông muốn được ngự tại vùng đất này, nên lập đền thờ ông Nguyễn Hoàng Bảy (Hoàng Bảy) tại đây.
Để ghi nhớ công lao của ông, các Vua Minh Mệnh, Thiệu Trị đã ban sắc phong tặng ông danh hiệu “Trấn an hiển liệt”. Đền thờ ông cũng được các Vua triều Nguyễn cấp sắc phong là “Thần vệ quốc”. Đồng bào các dân tộc Kinh, Tày, Dao, Mông… tôn thờ ông là Nhân thần. Trong lễ hội xuống đồng vào ngày Thìn tháng Giêng hàng năm, đồng bào Tày đều cầu khấn ông phù hộ cho bản làng yên vui, mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi. Lễ cầu mùa của người Dao dọc sông Hồng cũng cầu khấn ông như một vị thần hiện trong tín ngưỡng dân gian.
Tìm hiểu thêm về đền ông Hoàng Bảy: https://vecaptreosapa.com/den-ong-hoang-bay-bao-ha-cung-tim-hieu-van-hoa-tam-linh-noi-day/
Phát huy các giá trị lịch sử, văn hóa của Đền Bảo Hà
Ông Dương Tuấn Nghĩa, Trưởng phòng Quản lý Di sản Văn hóa, Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch tỉnh Lào Cai cho biết: Di tích Đền Bảo Hà có giá trị nhiều mặt. Trước hết là giá trị lịch sử, ngôi đền và danh tướng Nguyễn Hoàng Bảy là biểu tượng thiêng liêng cho tinh thần yêu nước, kiên cường chống giặc ngoại xâm của dân tộc, đặc biệt là quá trình đấu tranh bảo vệ bờ cõi của đất nước. Truyền thuyết về ông Hoàng Bảy và sự hiện diện của ngôi đền biểu tượng cho hào khí và tinh thần đoàn kết một lòng của đồng bào các dân tộc thiểu số miền biên viễn. Vì thế, có giá trị to lớn trong giáo dục lòng yêu nước, tinh thần dân tộc cho thế hệ trẻ.
Thứ hai là giá trị văn hóa, ngôi Đền có ảnh hưởng mạnh mẽ tới đời sống văn hóa của Nhân dân, bởi đó là nơi sinh hoạt văn hóa, tâm linh, là chỗ dựa tinh thần của người dân và cũng là nơi giáo dục truyền thống cách mạng, niềm tự hào dân tộc cho các thế hệ, các dân tộc ở Bảo Hà.
Cuối cùng là giá trị kinh tế, ngày nay, Đền Bảo Hà là một địa chỉ du lịch tâm linh nổi tiếng của quốc gia. Hàng năm, hàng vạn du khách từ mọi miền Tổ quốc đến thăm nơi này, đã góp phần tạo nguồn thu phục vụ sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội cho địa phương”.
Từ năm 2016, Lễ hội truyền thống Đền Bảo Hà đã được Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia. Chính lễ được tổ chức vào ngày 17/7 Âm lịch, kỷ niệm ngày giỗ của ông Hoàng Bảy.