- Các bệnh như Alzheimer và mất trí nhớ có thể khiến tình trạng suy giảm dần dần, tự nhiên về khả năng nhận thức do tuổi già trở nên trầm trọng hơn.
- Hiện nay, bệnh mất trí nhớ và bệnh Alzheimer đều chưa có phương pháp chữa trị.
- Các nhà nghiên cứu từ King’s College London đã phát hiện ra rằng khả năng nhận thức của người cao tuổi có thể được nâng cao bằng cách bổ sung chất xơ.
Mọi cơ quan trong cơ thể, bao gồm cả não, bắt đầu hoạt động chậm lại khi chúng ta già đi. Việc một người gặp khó khăn khi làm nhiều việc cùng một lúc, truy xuất từ hoặc ghi nhớ tên là những vấn đề thường gặp ở một bộ não già đi khỏe mạnh.
Trong một số trường hợp, các bệnh như mất trí nhớ và Alzheimer có thể khiến tình trạng suy giảm nhận thức nhẹ ở não liên quan đến lão hóa trở nên trầm trọng hơn. Điều này có thể dẫn đến hậu quả nặng nề hơn bao gồm mất trí nhớ, mất khả năng lập kế hoạch hoặc giải quyết vấn đề, khó nói hoặc viết, thay đổi tâm trạng, lo lắng, khó ngủ và nhầm lẫn về địa điểm, ngày tháng và thời gian.
Bệnh mất trí nhớ và bệnh Alzheimer chưa có cách chữa trị nhưng sự kết hợp giữa lối sống lành mạnh và một số loại thuốc có thể làm chậm quá trình phát triển của bệnh.
Mới đây, các nhà nghiên cứu từ King’s College London đã phát hiện ra rằng việc bổ sung chất xơ có thể hỗ trợ chức năng nhận thức của người lớn tuổi.
Ngoài ra, họ cũng phát hiện ra rằng sức mạnh cơ bắp của con người không bị ảnh hưởng khi bổ sung chất xơ.
Nghiên cứu này vừa được công bố trên tạp chí Nature Communications.
Nghiên cứu cho thấy rằng chế độ ăn chứa nhiều chất xơ có thể cải thiện chức năng nhận thức.
Nguồn ảnh minh họa: Internet
Dân Số Toàn Cầu Ngày Càng Già Đi
Theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tuổi thọ trung bình của con người ngày càng tăng và tốc độ già hóa dân số đang tăng dần. Dự kiến sẽ có 2.1 tỷ người từ 60 tuổi trở lên vào năm 2050, tăng so với con số ước tính 1.4 tỷ vào năm 2022.
Tiến sĩ Claire Steves, giáo sư về lão hóa và sức khỏe, trưởng Khoa Nghiên cứu Song sinh & Dịch tễ học Di truyền tại King’s College London, đồng thời là tác giả cấp cao của nghiên cứu này, nói với Medical News Today rằng:
“Cần có những phương pháp tiếp cận mới để chống lại các bệnh liên quan đến tuổi tác như suy giảm nhận thức do độ tuổi trung bình của dân số toàn cầu ngày càng tăng. Điều này đi kèm với sự gia tăng tỷ lệ mắc các bệnh liên quan đến tuổi tác, ảnh hưởng đáng kể khả năng duy trì cuộc sống độc lập của người cao tuổi.”
Bà nhấn mạnh: “Nhiều căn bệnh liên quan đến tuổi tác hiện không có phương pháp điều trị khả thi, do đó điều quan trọng là chúng ta phải nỗ lực tìm ra những giải pháp này. Cần phải nghiên cứu sâu hơn về những lĩnh vực này để nâng cao hiểu biết của chúng ta về cách ngăn chặn hoặc thậm chí đảo ngược tình trạng suy giảm do tuổi tác.”
Nguồn ảnh minh họa: Internet
Hai Chất Bổ Sung Chất Xơ Prebiotic
Trong nghiên cứu này, Tiến sĩ Steves và nhóm của cô tập trung vào hai chất bổ sung prebiotic – chất xơ inulin và fructooligosacarit (FOS), một loại carbohydrate có nguồn gốc từ thực vật.
Tiến sĩ Steves giải thích: “Nghiên cứu trong những năm gần đây đã chỉ ra rằng vi khuẩn đường ruột – được gọi là hệ vi sinh đường ruột – có liên quan đến sức khỏe tổng thể của chúng ta.
Nghiên cứu đã xác định được mối liên hệ giữa những vi khuẩn này và não, được gọi là trục ruột-não. Bằng chứng về mối liên hệ với các cơ quan khác, chẳng hạn như sức khỏe của cơ bắp, cũng đã được tìm thấy.”
Theo Tiến sĩ Steves, nhóm nghiên cứu của bà đã quyết định kiểm tra xem liệu việc cải thiện sức khỏe của vi khuẩn đường ruột bằng prebiotic có thể cải thiện chức năng não và cơ hay không.
Bà bổ sung: “Inulin và FOS là những chất bổ sung prebiotic an toàn, giá cả phải chăng và có bán trên thị trường, được biết là có tác dụng hỗ trợ vi khuẩn đường ruột khỏe mạnh.
Một nghiên cứu khác về inulin và FOS trên một nhóm người ở viện dưỡng lão cũng được chúng tôi quan tâm. Những người sử dụng chất bổ sung inulin và FOS trong nghiên cứu này đã có dấu hiệu cải thiện về sức cầm nắm của tay, mức độ mệt mỏi và các thước đo tổng thể về tình trạng suy nhược.”
Nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng inulin có thể làm thay đổi hệ vi khuẩn đường ruột, từ đó có thể làm giảm tình trạng viêm thần kinh và đẩy nhanh quá trình chữa lành sau chấn thương sọ não.
Các nghiên cứu được thực hiện trên FOS đã chỉ ra rằng nó có thể hỗ trợ giảm viêm thần kinh và tăng cường nhận thức, cũng như làm chậm sự tiến triển của bệnh Alzheimer bằng cách hạ thấp beta-amyloid trong não.
Chất Xơ Giúp Cải Thiện Chức Năng Não
Ít nhất 36 cặp song sinh giống hệt nhau, tất cả đều từ 60 tuổi trở lên, đã được đưa vào nghiên cứu. Trong 12 tuần, một người trong cặp dùng chất bổ sung chất xơ và người còn lại dùng giả dược.
Các nhà khoa học theo dõi những người tham gia thông qua video, bảng câu hỏi trực tuyến và bài kiểm tra nhận thức. Để tăng cường hơn nữa chức năng cơ bắp, những người tham gia cũng được hướng dẫn tham gia các bài tập kháng lực và được bổ sung protein để tiêu thụ.
Cả nhóm phân tích và những người tham gia nghiên cứu đều không biết họ được phân vào nhóm nào cho đến khi nghiên cứu kết thúc, khiến nó trở thành một thử nghiệm mù đôi.
Khi kết thúc nghiên cứu, kết quả cho thấy nhóm được bổ sung chất xơ đã hoạt động tốt hơn trong các bài kiểm tra đánh giá chức năng não, bao gồm cả Paired Associates Learning test – dấu hiệu sớm của bệnh Alzheimer, cũng như các đánh giá về tốc độ xử lý và thời gian phản ứng.
Tiến sĩ Steves chia sẻ: “Tôi rất vui mừng khi thấy rằng, trong suốt 12 tuần, những người dùng chất bổ sung prebiotic đã vượt trội hơn những người dùng giả dược trong các bài kiểm tra về trí nhớ và chức năng nhận thức.
Công trình này bổ sung thêm bằng chứng ngày càng tăng về mối liên hệ giữa hệ vi sinh vật trong ruột với chức năng nhận thức trong não, điều này báo hiệu tốt cho những nỗ lực đảo ngược tình trạng mất trí nhớ liên quan đến tuổi tác.”
Cô bổ sung: “Nghiên cứu này đã chứng minh được rằng một chất bổ sung chất xơ đơn giản, rẻ tiền và dễ kiếm có thể tăng lượng lợi khuẩn trong đường ruột, thực sự có thể ảnh hưởng đến chức năng não và kết quả kiểm tra trí nhớ. Trên thực tế, chúng ta có thể thấy sự cải thiện chỉ sau 3 tháng, đây là tín hiệu tốt cho tương lai về trí nhớ và sức khỏe não bộ ở nhóm dân số già.”
Theo các nhà nghiên cứu, không có sự thay đổi rõ rệt về sức mạnh cơ bắp giữa nhóm dùng thực phẩm bổ sung và nhóm dùng giả dược.
Nguồn ảnh minh họa: Internet
Cần Nghiên Cứu Thêm
Liên quan đến nghiên cứu này, MNT cũng đã phỏng vấn Tiến sĩ Clifford Segil, một nhà thần kinh học đến từ Santa Monica, Trung tâm Y tế Providence Saint John của CA.
Tiến sĩ Segil cho biết ông đồng ý với các tác giả nghiên cứu rằng rất khó để báo cáo những cải thiện về nhận thức và để nghiên cứu có ý nghĩa lâm sàng ở giai đoạn này.
Ông nói: “Ngay cả sau khi đọc nghiên cứu, tôi vẫn muốn nói rằng bạn là những gì bạn ăn, nhưng đôi khi bộ não của bạn không phải là những gì bạn ăn nên khó có thể nói rằng việc thay đổi chế độ ăn uống sẽ khiến bạn không già đi, có cơ bắp tốt hơn và nhận thức tốt hơn.”
Tiến sĩ giải thích: “Tuy nhiên, nguy cơ mắc bệnh tiểu đường, cao huyết áp, tim mạch sẽ tăng lên khi bạn ăn uống kém. Tôi không thể chắc chắn liệu việc bổ sung chất xơ có giúp ích hay không, nhưng rõ ràng có những thực phẩm bạn không nên ăn – thật khó để khuyên bạn nên ăn gì.”
Tiến sĩ Segil đã bày tỏ mong muốn xét nghiệm máu để theo dõi sự thay đổi lượng đường và albumin của người tham gia như một biện pháp hỗ trợ cho nghiên cứu này.
Ông nói thêm: “Tôi rất muốn thấy những loại xét nghiệm này được lặp lại với một số xét nghiệm máu để cung cấp dữ liệu có ý nghĩa hơn cho một bác sĩ như tôi, để xem liệu những loại xét nghiệm này có làm thay đổi mọi thứ trong máu hay không. Kế đến, nếu nó làm thay đổi những thứ trong máu, bước tiếp theo sẽ là xem liệu chúng có thay đổi những thứ trong não hay không.”
Chất Xơ Tác Động Tích Cực Đến Não Bộ
Hai chuyên gia dinh dưỡng được chứng nhận cũng đã được MNT phỏng vấn để đưa ra nhận định về kết quả của nghiên cứu này.
Monique Richard, chuyên gia dinh dưỡng được chứng nhận và chủ sở hữu của Nutrition-In-Sight giải thích: “Tôi không ngạc nhiên khi nghiên cứu quan sát thấy tác động tích cực đến các dấu hiệu sức khỏe nhận thức bằng cách bổ sung prebiotic. Điều này là do chúng ta biết rằng trục ruột-não có mối liên hệ với nhau.”
Bà giải thích: “Các sản phẩm phụ trao đổi chất do vi sinh vật tạo ra khi chúng phân hủy, lên men và tiêu thụ thực phẩm, chẳng hạn như chất xơ (cụ thể là inulin và FOS trong nghiên cứu này), tạo ra các hóa chất bổ sung có đặc tính chống viêm, đồng thời mang lại sự bảo vệ và lợi ích cho các hệ thống khác trong cơ thể.”
Bà tiếp tục: “Tình trạng sương mù não, hay quên, mất phương hướng hoặc mệt mỏi có thể cải thiện khi tình trạng viêm giảm. Hệ vi sinh đường ruột cũng có thể hỗ trợ hình thành các đồng yếu tố – những chất hỗ trợ dinh dưỡng đặc biệt – giúp tối ưu hóa các con đường dẫn truyền thần kinh và góp phần tạo ra chuỗi các sự kiện đảm bảo bộ não của chúng ta hoạt động ở hiệu suất cao nhất.”
Molly Rapozo, chuyên gia dinh dưỡng được chứng nhận và nhà giáo dục sức khỏe và dinh dưỡng cao cấp tại Viện khoa học thần kinh Thái Bình Dương ở Santa Monica, CA, nói với MNT rằng:
“Tôi thường khuyến khích khách hàng của mình tăng cường tiêu thụ chất xơ vì nhiều lý do, bao gồm giảm cholesterol và lượng đường trong máu và hỗ trợ tiêu hóa. Kết quả nghiên cứu này sẽ truyền cảm hứng rất lớn cho nhóm bệnh nhân của tôi, vì mục tiêu chính của họ là nâng cao nhận thức.”
Nguồn ảnh minh họa: Internet
Nguồn Thực Phẩm Tự Nhiên Giàu Chất Xơ Prebiotic
Cả Rapozo và Richard đều cho biết họ muốn thấy nghiên cứu tương tự được thực hiện dựa trên nguồn thực phẩm tự nhiên giàu chất xơ prebiotic, thay vì dùng thực phẩm bổ sung.
“Tôi khuyến khích độc giả nghĩ về chất xơ như một phần của cách tiếp cận thực phẩm toàn diện, nghĩa là nó chỉ đơn giản là một thành phần trong nhiều chất dinh dưỡng và hợp chất mà chúng ta cần để có đường ruột khỏe mạnh. Nếu muốn ăn nhiều chất xơ hơn, bạn nên tìm những thực phẩm bạn thích và dễ tiêu hóa. Một số ví dụ là trái cây, rau củ, đậu, hạt và ngũ cốc nguyên hạt.”
Nên Tiêu Thụ Bao Nhiêu Chất Xơ?
“Một khuyến nghị chung là mọi người nên tiêu thụ 25 – 35 gam chất xơ mỗi ngày. Ví dụ: 1/2 cup đậu có thể chứa từ 6 – 9 gam chất xơ, tùy thuộc vào loại đậu.”
— Monique Richard, chuyên gia dinh dưỡng được chứng nhận
Bà nói: “Để biết bạn có thể tiêu thụ bao nhiêu chất xơ hàng ngày, bạn nên tra cứu biểu đồ trực tuyến liệt kê lượng chất xơ trong một số loại thực phẩm nhất định để đánh giá lượng bạn có thể ăn trong một ngày.”
Rapozo giải thích thêm rằng thực phẩm nguyên chất giàu chất xơ có chứa chất chống oxy hóa, vitamin, khoáng chất và chất xơ prebiotic bổ sung (hai loại được cung cấp trong nghiên cứu thay vì cả bốn loại).
“Chất xơ prebiotic có nhiều trong nhiều loại rau phổ biến, bao gồm tỏi, hành tây/hành boa-rô/hẹ, măng tây, củ dền, thì là, đậu tuyết, đậu Hà Lan, ngô và bắp cải. Một số loại đậu giàu prebiotic bao gồm đậu nành, đậu tây, đậu gà và đậu lăng. Một số ví dụ về nguồn trái cây là lựu, dưa hấu, táo, xuân đào, đào và hồng. Một số ví dụ về ngũ cốc nguyên hạt là yến mạch, lúa mạch, lúa mì và lúa mạch đen. Ngoài ra, hạt dẻ cười và hạt điều là nguồn cung cấp chất xơ prebiotic tuyệt vời.”
— Molly Rapozo, chuyên gia dinh dưỡng được chứng nhận
Có thể bạn quan tâm: 10 Loại Thực Phẩm Giàu Chất Xơ Trong Chế Độ Ăn Kiêng Dành Cho Người Tiểu Đường
Bài viết được dịch từ www.medicalnewstoday.com
Dịch giả Trinh Lê